Білім беру жүйесін оңтайландыру қазіргі қоғам қажеттілігінен туындаған мәселелердің бірі болып табылады. Бұған көз жеткізу үшін ширек ғасыр бұрынғы және қазіргі қоғамның, атап айтқанда, медицина, білім беру, массмедиа, банк жүйесі сияқты т.б. салалардың технологиялық қамтылуын ойша салыстыру я көзге елестету жетіп жатыр.
Ғылым дамуының қазіргі жаңартылуы мен өзгерістері, жаңадан пайда болып жатқан мамандықтар — 10 - 15 жыл бұрын, тіпті кейінгі 5 жыл бұрын даярланған мамандардың еңбек нарығында бәсекеге қабілетсіз болуының бірден бір факторы. Барлық салалар жұмыстарының машиналық автоматтандырылуы мен компьютерлік бағдарламалар көмегімен шешілуі, тіпті адам ойының пайымы мен парасатына тәуелді міндеттердің жасанды интеллектке ауысуы сол салалардағы мамандардың біліктілігін арттырумен шектелудің аздық ететінін, қосымша мамандану бойынша білікті иегерудің маңыздылығын көрсетеді. Және бұл мәселе жоғары оқу орындарының алдына қысқа уақытта мамандарды қайта даярлау курстарын жетілдіру, тіпті “нақты дағдылар мен біліктілікті игертуге бағытталған қысқа мерзімді білім бағдарламасы” түрінде анықталатын микрокавлификация тұрғысынан білім беруді оңтайландыру бойынша оқу бағдарламаларын құрастыру міндеттерін қойып отыр.
Еліміздегі іргелі білім ордаларының көшбасшысы Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті мемлекет деңгейінде өзекті осы мәселені сауатты және тыңғылықты жүзеге асыру мақсатында 2025 жылдың 20 ақпанында «Білім беру бағдарламалары сапасын қамтамасыз ету: академиялық тұрғыдан қарау және инновациялық шешімдер» сараптамалық стратегиялық сессиясын халықаралық деңгейде ұйымдастырды.
“Еңбек нарығы мен білім саласын үйлестіру жағдайында білім беру бағдарламаларының тиімділігін бағалау мен дизайнға инновациялық тәсілдерді енгізу арқылы сапасын арттыру” мақсатын көздеген сараптамалық стратегиялық сессияға отандық білім беру жүйесінің сарапшылары, атап айтқанда, Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім Комитеті мен Жоғары білім беруді дамыту ұлттық орталығының өкілдері, Қазақстан жоғары оқу орындарының білім беру бағдарламаларын әзірлеу саласындағы сарапшылар, жұмыс берушілер, жас ғалымдар қатысты. Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім Комитеті мен Жоғары білім беруді дамыту ұлттық орталығы жетекші мамандарының тарапынан Қазақстандағы жаңа кәсіптер мен біліктіліктер атласы ЖОО оқытушылары мен жас ғалымдарының назарына ұсынылып, оларды даярлаудың өзектілігі мен алғашқы қазақстандық тәжірибелері нақты мысалдар негізінде дәйектелді. Білім беру жүйесінің шетелдік сарапшылары қатарында баяндама жасаған Санкт-Петербург Жоғары экономика мектебінің өкілі - PhD докторы Магдалена Гаете Сепулведа білім беру эволюциясын әлемдегі танымал университеттер мысалында талдады.
Еңбек нарығының талаптарына орайлас инновациялық біліктілікті меңгерген мамандар даярлауды ұйымдастырудың ғылыми және құқықтық қағидалары, микрокавлификация қажет етілетін мамандықтардың түрлері, сол мамандыққа мүдделі тараптар - стейкхолдер шарттары бойынша білім беру бағдарламасын құру мәселелері жан-жақты талқыланды.
Сонымен қатар Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті тарапынан ұйымдастырылған бұл сараптамалық сессияда қайырымды қоғам, ізгілікті білім беру қағидалары да назардан тыс қалған жоқ. Университет мүмкіндігі шектеулі жандарға инклюзивті жоғары білім беруді немесе кәсіби біліммен қамтамасыз етуді оңтайландырудың әдістемесімен де жас ғалымдар мен оқытушыларды таныстырып өтті.
Жалпы алғанда, «Білім беру бағдарламалары сапасын қамтамасыз ету: академиялық тұрғыдан қарау және инновациялық шешімдер» сараптамалық стратегиялық сессиясы білім беру жүйесі мамандарына заман қажеттілігінен туындаған біліктілікті қамтамасыз ету мақсатында микроквалификациялар бойынша білім бағдарламаларын құрастыру туралы тың идеяларға жол ашып, оны жүзеге асырудағы әрекеттерге бағыт беруімен пайдалы болды деген ойдамыз. Сонымен қатар аталған сараптамалық стратегиялық сессия Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің кадрлар даярлаудағы тың идеялар мен инновациялардың көшбасшысы екеніне тағы бір мәрте көзімізді жеткізді.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ
Түркітану және тіл теориясы кафедрасы
филол.ғ.к., доцент Таусоғарова Аяужан Қайратқызы
