ЖАҢАЛЫҚТАР

Қазақстанда легионерлерге бюджеттен қаржы бөлінбейді. Бүгін Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы 15 сәуірде қол қойған «ҚР кейбір заңнамалық актілеріне дене шынықтыру және спорт, сондай-ақ артық заңнамалық регламенттеуді болғызбау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң күшіне енді, деп хабарлайды  Алатау телеарнасы.

Туризм және спорт министрлігінің хабарлауынша, жаңа заң спорт саласын жаңғыртуға, спорт саясатының тиімділігін арттыруға және бюджет қаражатын оңтайлы пайдалануға бағытталған. Командалық спорт түрлеріндегі клубтарды ұстауға арналған бюджет лимиті айлық есептік көрсеткішке (АЕК) байланысты бекітілді. Бұл инфляцияны ескеруге мүмкіндік береді және жыл сайын қаржыландыру көлемін қысқартуға жол бермейді. 

"Бүгінде басым бағыт ретінде 60-тан астам спорт түрі айқындалды. Олардың шамамен 30-ы еліміздің әрбір өңірінде дамиды. Оның ішіне Олимпиада, Паралимпиада, Сурдлимпиада, Азия және Пара Азия ойындары бағдарламасына енген, сондай-ақ ұлттық спорт түрлері кіреді. Сондай-ақ спорт федерацияларының мәртебесі нақтыланды, яғни республикалық және өңірлік бірлестіктер ұлттық аккредиттелген федерациялар деңгейіне ауыстырылды. Аккредитацияның міндетті шарты ретінде, жергілікті федерациялардың ұлттық құрамға мүшелігі бекітілді", — делінген хабарламада.

Одан әрі ведомство таратқан ақпаратта І топтағы мүгедектігі бар спортшылардың сүйемелдеушілері заңмен қорғалғаны айтылған. Олар спортшыға киім ауыстыру, арбаны алмастыру, медициналық тексеруден өту және өзге де жағдайда көмек көрсетеді. Бұл норма жаттығу барысы мен жарыстарға қатысу жағдайын жақсартуға бағытталған.

Одан бөлек, жаңа заңда спорт ұйымдары басшыларын 5 жылдық мерзіммен ротациялау жүйесі енгізілді. Егер белгілі бір ауданда жалғыз спорт құрылымы болса, ротация сол облыс аумағындағы көршілес аудан немесе қала арасында жүзеге асырылады. 

"Аталған өзгерістер қазіргі жағдайды жан-жақты талдау негізінде қабылданды. Елімізде 180-нен астам спорт түрі дамыса да, халықаралық ареналарда тұрақты нәтиже көрсететін небәрі 14 жазғы және 5 қысқы олимпиадалық спорт түрі бар. Қаржылық шығындардың өсуі, нәтиженің төмендеуі және жүйелі тәсілдің болмауы заңнамалық реформаның қажеттігін туғызды", — дейді министрліктен.

Бүгінде Туризм және спорт министрлігі заңға енгізілген түзетулерді іске асыруға кірісті. 

Елімізде күн райы қатты ысиды деп болжануда. Тіпті кей өңірлерде 46 градус аптап сезілмек, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

"Қазгидромет" синоптиктері 17-19 маусымға жасалған ауа райы болжамын жариялады. Орталықта ауа температурасы түнде 18-25 градустан 15-22 градусқа дейін төмендейді, 17-18 маусымда күндіз 35-39 градус қатты ыстық болады. Облыстың оңтүстігінде 42 градус өте қатты ыстық болады, 19 маусымда 27-32 градус жылыға дейін төмендейді.

Шығыста түнде 12-23 градус жылыдан 17-25 градус жылыға дейін, күндіз 27-35 градус жылыдан 35-39 градус қатты ыстыққа дейін жоғарылайды. 19 маусымда жекелеген аудандарда 40 градус өте қатты ыстық болады

"Оңтүстік-шығыста түнде 18-23 градус жылыдан 20-25 градус жылыға дейін жоғарылайды, күндіз 35-39 градус қатты ыстық, 18-19 маусымда жекелеген аудандарда 42 градус өте қатты ыстық болады", - дейді синоптиктер.

Күндіз оңтүстік аймақтарда 43-46 градус қатты ыстықтан 30-38 градусқа жылыға дейін төмендейді деп болжанып отыр.

Десе де республиканың басым бөлігінде Солтүстік-батыс циклонының өтуіне байланысты ауа райы құбылмалы болады: найзағай ойнап, жаңбыр жауады, екпінді жел тұрады. 18-19 маусымда еліміздің солтүстік-батысында, солтүстігінде қатты жаңбыр жауады, бұршақ жаууы мүмкін.

Елімізде несие төлеу шарты жеңілдеуі мүмкін. Жаңа ереже құжаты  «Ашық НҚА» порталында жарияланды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Бұл туралы ҚазАқпарат жазды. Онда қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі банк алдындағы қарыз шартының талаптарына өзгерістер енгізгені айтылады. Яғни, жобада әртүрлі кредиторда екі және одан да көп тұтынушылық кепілсіз кредиті бар азаматтар үшін мерзімі өткен берешекті қайта қарау тетігін енгізу көзделген.

«Әртүрлі кредиторда бірнеше мерзімі өткен кепілсіз кредиті бар азаматтардың қарыз жүктемесін жеңілдету мақсатында, берешекті біріктіру және ұзағырақ әрі икемді төлем кестесі арқылы ұжымдық қайта құрылымдау тетігі енгізіледі. Бұл борышкер азаматтардың қаржылық жағдайын жақсартуға және қаржылық тұрақтылық деңгейін арттыруға ықпал етеді», — делінген құжатта.

Айта кетейік, бүгінде Қазақстан экономикасындағы кредиттің 54%-ы халықтың мойнында екен. Бұл 23,6 трлн теңге.

Елімізде қай салаға жұмысшы қолы жетіспейтіні белгілі болды. Мұндай мәліметті Enbek.kz электрондық еңбек биржасы жариялады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Спутниктің жазуынша, 2025 жылдың мамыр айында Enbek.kz электрондық еңбек биржасында 86 мың бос жұмыс орны мен 110 мың түйіндеме орналастырылған. Алдыңғы аймен салыстырғанда олардың саны сәйкесінше 11,8% және 4,3%-ға азайды.

Кадрға ең жоғары қажеттілікті дәстүрлі түрде білім беру (15 мыңнан астам бос жұмыс орны), қызмет көрсетудің басқа түрлері (10,7 мың) және құрылыс (8,5 мың) салалары көрсетті.

Жұмыс берушілердің ең жоғары белсенділігі Астана қаласында (барлық бос жұмыс орындарының 11,5%-ы), Түркістан (7,5%) және Павлодар (7,1%) облыстарында тіркелді.

Жұмыс іздеушілер белсенділігінің төмендеуі Алматы қаласында (-28%) байқалды, басқа өңірлердің көпшілігінде төмендеу көрсеткіші 15%-дан аспады.

Сұранысқа ие мамандықтардың ішінде тәртіп сақшыларына (1,8 мың бос орын), медбикелер (1,7 мың) мен жүргізушілерге (1,5 мың) сұраныс сақталды.

Жалақы бойынша ең көп ұсыныстар тау-кен өнеркәсібіндегі басшының орынбасары (орта есеппен 788 мың теңгеден), бас құрылысшы (662 мыңнан) және бұрғылаушы-инженер (605 мыңнан) лауазымдарына тіркелді.

Жұмыс іздеушілер арасында ең жоғары жалақы күтетін ұшқыш (орта есеппен 2,3 млн теңгеден), IT жобаларды әзірлеу бөлімінің басшысы (1,2 млн теңге), өндіруші саладағы участке басшысы (1,1 млн теңге) лауазымдарына үміткерлер тіркелді.

Елімізде мектеп оқушыларын тамақтандырудың жаңа стандарты бекітілді. Жаңа стандартқа сәйкес, жаңа піскен көкөністер, жемістер мен табиғи өнімдердің үлесі артады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Денсаулық сақтау министрлігі биыл жаңа оқу жылынан бастап күшіне енетін мектептегі тамақтанудың жаңа стандарты мен көп нұсқалы үлгілік мәзірді бекітті. Мәзірде балалардың физиологиялық қажеттіліктері мен калория ескерілген.

"Сондай-ақ стандарт шағын жинақталған мектептерде, буфеттерде тамақтануды ұйымдастыруға және қант диабеті, тамақ аллергиясы, целиакия ауруы, лактоза жеткіліксіздігі және басқа да аурулар сияқты ерекше диеталық қажеттіліктері бар балаларды тамақтандыруға қойылатын талаптарды қамтиды", - дейді санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті төрағасының орынбасары Роза Қожапова.

Бұдан былай балабақшаларда, мектептерде, техникалық және кәсіптік, сондай-ақ білім беру-сауықтыру ұйымдарында тамақтануды ұйымдастырудың бірыңғай тәсілдері қолданылады.

Жаңа стандартқа сәйкес, диетада қант, тұз және май мөлшері едәуір азаяды. Ал құрамында табиғи емес өнімдер мен тұз бен қант көп болатын өнімдер, атап айтқанда, шұжық өнімдері, ысталған ет, қант қосылған шырындар, спредтер, дәм мен иісті күшейткіші бар өнімдер алынып тасталады. Соның орнына жаңа піскен көкөністер, жемістер мен табиғи өнімдердің үлесі артады.

Ас блогы жоқ шағын жинақталған мектептерде ыстық бутербродтан, ашытылған сүт өнімінен, маусымдық жемістерден және сусыннан (сүт, айран, итмұрын сусыны, кептірілген жемістер, жидектерден) тұратын ланч-пакеттер дайындалады.

Қазіргі кезде мектеп әкімшіліктерін, медицина қызметкерлерін, тамақтану қызметтерін жеткізушілерді және бракераждық комиссияның мүшелерін онлайн оқыту жүргізіліп жатыр.

Әзірленген мәзір санэпидбақылау комитетінің ресми сайтында орналастырылды және білім басқармалары мен бизнес субъектілерін хабардар ету үшін оқу-ағарту министрлігіне жіберілді.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы әлемде геральдикалық көрінісі мен мағынасы жағынан 8-орында. Бұл туралы Kazinform тілшісіне берген сұхбатында Жандарбек Мәлібеков мәлімдеді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

ҚР Мемлекеттік Елтаңбасының авторы 1992 жылдан бері бірнеше рет жетілдіріліп, өзгертілгенін айтады.

Ең әуелі халқымды, елімді Рәміздер күнімен құттықтағым келеді. Біздің рәміздеріміздің жұмыс істеп келе жатқанына 30 жылдан астам уақыт болды. Біз алғаш 1992 жылы конкурстық жұмысты тапсырдық. Бірақ ол кезде Елтаңбаның нақты стандарты жасалынбаған еді. 2007 жылы біз стандарттық үлгісін жасадық. Ол кезде Елтаңбадағы «Қазақстан» жазуы кириллица әріптерімен жазылған болатын. 2014 жылға дейін біз Елтаңбаны жетілдіріп, стандарттық үлгісін жасап, оны кітап қылып шығарып, заң жүзінде бекіттік. 2014 жылдан бастап латын әрпін енгізу туралы заң шыққаннан кейін Президент Елтаңбадағы жазуды да «Qazaqstan» деп латын әріптерімен жазу туралы тапсырма берді. Сол бойынша 2019 жылы қазір қолданыста жүрген, латын әрпіндегі жетілдірілген, алтындалған ҚР Мемлекеттік Елтаңбасын жасап шықтық. Адамдар Елтаңбаны жасап, тапсырғаннан кейін сол бойынша қалды деп ойлайды. Жоқ, ол 30 жыл бойы жетілдіріліп, жаңарып, сапасы жақсарып келе жатыр, – дейді архитектор.

Сәулетші ҚР Мемлекеттік Елтаңбасы әлемдегі ең үздік мемлекеттік рәміздердің бірі екенін жеткізді. Жандарбек Мәлібеков Елтаңбадағы әр элементтің символикалық мәні барын айтады. Олардың мағынасын түсіну үшін тарихқа терең бойлау керек. Автор Елтаңбада қазақ даласының 5 мың жылдық өткенін, бүгіні мен болашағын бейнелеген.

 Дүниежүзінде геральдика деген ұғым бар. Бұл – өз алдына бір бағыт. Қазір осы геральдика бойынша арнайы комитет те ашылды. Археологиялық жұмыстар, ою-өрнектер, ордендер мен медальдарымыздың бәрі осы геральдика арқылы өтеді. Сондықтан Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы – алғашқы геральдикалық тәсілмен жасалған, ерекше көрнекі және символдық мәні жоғары мемлекеттік рәміз. Ол мағынасы мен геральдикалық көрінісі жағынан 194 елдің ішінде 8-орын алады, – дейді Жандарбек Мәлібеков.