ЖАҢАЛЫҚТАР

Қазақстанда электросамокаттарға нөмір тағу міндеттелуі мүмкін. Қазіргі уақытта самокаттар мен велосипедтерге мемлекеттік нөмір тағу ұсынысы талқыланып жатыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

ҚазАқпараттың дерегіне сүйенсек, бұл туралы ҚР Ішкі істер министрінің орынбасары Санжар Әділов мәлім еткен. Парламент Мәжілісіндегі баспасөз мәслихатында самокаттарға қатысты талаптарды күшейту мүмкіндігі жайында сұрақ қойылды.

"Біз Әділет министрлігі жанындағы ведомствоаралық жұмыс тобының алаңында бірқатар қосымша түзету дайындап жатырмыз. Атап айтқанда, шетелде қолданылатын тәжірибені енгізу туралы ұсыныс бар. Осы орайда Швейцарияның тәжірибесін зерттедік, яғни ол жақта мемлекеттік нөмірлер тек самокаттарда ғана емес, велосипедтерде де бар. Сондықтан бұл норма мен ұсыныс өте өзекті", - дейді С. Әділов.

Оның айтуынша, бұл ұсыныс қазір талқыланып жатыр. 

Қазақстан онлайн қызмет көрсету бойынша алға шықты. Соңғы деректерге сүйенсек, үздік 10 елдің қатарына кірген, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Бұл туралы Ranking.kz сараптамалық сайты жазды. Рейтингте 193 ел қамтылған

Бүгінде еліміздегі мемлекеттік қызметтердің 93%-ы электронды форматта қолжетімді, оның ішінде 90,8%-ын eGov Mobile платформасы арқылы алуға болады. Бұл көрсеткіш бойынша Қазақстан Қытай, АҚШ, Германия, Австралия және БАӘ сияқты дамыған елдерден озып шықты.

"БҰҰ деректері бойынша, Қазақстан 2024 жылы 193 елдің арасында үздік ондыққа кіріп, Оңтүстік Корея, Дания, Эстония, Сауд Арабиясы, Украина, Сингапур, Ұлыбритания, Жаңа Зеландия және Жапониямен бір қатарда тұр", — делінген хабарламада.

Қазақстаннан кейінгі орындарда орналасқан елдер:

Қытай – 11-орын

Германия – 12-орын

Аустралия – 14-орын

Нидерланды – 15-орын

БАӘ – 16-орын

АҚШ – 17-орын

Ал ТМД елдері Қазақстаннан айтарлықтай төмен орналасқан:

Армения – 53-орын

Ресей – 56-орын

Өзбекстан – 59-орын

Әзіебайжан – 67-орын

Қырғызстан – 89-орын

Беларусь – 97-орын

Тәжікстан – 130-орын

Түрікменстан – 172-орын.

Ғылым және жоғары білім министрінің 2025 жылғы 1 сәуірдегі бұйрығымен Ұлттық бірыңғай тестілеуді (ҰБТ) өткізу қағидаларына өзгерістер енгізілді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы, ҚазАқпаратқа сілтеме жасап.

"ҰБТ қағаз немесе электрондық форматта Ұлттық тестілеу орталығы арқылы немесе жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының базасында, не болмаса Ұлттық тестілеу орталығы айқындайтын ұйымдарда өткізіледі. ҰБТ-ға қатысуға өтініш (қағаз және электрондық форматта) Ұлттық тестілеу орталығының www.testcenter.kz сайтында онлайн режимде қабылданады", — делінген құжатта.

Министрдің бұйрығына сәйкес, негізгі өзгерістер мүгедектігі бар мектеп бітірушілердің ҰБТ-ға қатысу тәртібіне қатысты. 

Сондай-ақ құжатта келесі мәселелер атап өтіледі:

• Шетел тілін (ағылшын тілін) меңгеру деңгейін жалпы еуропалық шетел тілін меңгеру құзыреттеріне (стандарттарына) сәйкес растайтын халықаралық сертификаттары бар тұлғалар өз қалауы бойынша ағылшын тілі бойынша бейіндік пәннен немесе «Шетел тілі» (ағылшын) арнайы пәнінен босатылады;
• TOEFL ITP, TOEFL IBT, IELTS секілді ағылшын тілін меңгеру бойынша халықаралық сертификаттары бар тұлғалар ҰБТ-ға немесе конкурсқа қатысу үшін өтініш берген кезде сертификат мәліметтерін көрсетуі тиіс;
• SAT, ACT, IB, A-Level, TOEFL ITP, TOEFL IBT, IELTS сияқты халықаралық стандартталған тест сертификаттары бар тұлғалар ҰБТ-ға өтініш беру деректер базасына мәліметтерді енгізіп, сертификат көшірмесін жүктеуі қажет.
• ҰБТ-ға қатысуға өтініш берген, алайда тестілеуге қатыспаған талапкерлерге, тест өткізу күндері бос орын болған жағдайда, сол кезеңнің ішінде бір күнге тестілеуге қатысу мүмкіндігі беріледі. Бұл мүмкіндік келесі дәлелді себептер болған жағдайда қарастырылады:
• денсаулығына байланысты, тестілеу күнімен сәйкес келетін № 026/у нысанындағы дәрігерлік-консультациялық комиссия қорытындысы немесе амбулаториялық картадан үзінді жазба/ауру тарихынан анықтама болған жағдайда;
• «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодекстің 1-бабы 13) тармақшасында көрсетілген жақын туыстарының қайтыс болуын растайтын құжаттар болған жағдайда;
• республикалық және халықаралық олимпиадаларға, ғылыми жобалар байқауларына (ғылыми жарыстарға), орындаушылар байқауларына, кәсіби шеберлік байқауларына және спорттық жарыстарға қатысқан жағдайда (жаңа норма);
• төтенше жағдайлар болғанда.

Сонымен қатар:

— ҰБТ қағаз форматында тапсыратын талапкер құжаттарды қоса тіркеп, мемлекеттік комиссия төрағасының атына ҰБТ-ны қайта тапсыруға өтініш береді;

— ҰБТ электрондық форматында тапсыратын талапкер құжаттарды қоса тіркеп, Ұлттық тестілеу орталығы директорының атына ҰБТ-ны қайта тапсыруға өтініш береді.

Елімізде мопедтерге қатысты заң толықтай 5 сәуірден бастап күшіне енді. Бұл күннен бастап оларда көлік құралы болып саналады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Заң бойынша мопедке мемлекеттік нөмір мен техникалық төлқұжат қана емес, сақтандыру полисін де рәсімдеу керек. Онсыз айыппұл салынады. Мопедті тек айыппұл тұрағынан алып кетуге мүмкіндік болады.

Спутниктің жазуынша, бұл ережеге бағынбағандарға айыппұл да қомақты. Талап-ереже мынадай:

Айыппұл көлемі қанша

Жол қозғалысы ережесіне енгізілген өзгерістерге сәйкес, мопедте мемлекеттік тіркеу нөмірі болуы қажет. Ал иесі А1 санатындағы жүргізуші куәлігін алуы шарт. Бірақ А немесе В санаты болса, мопедті басқаруға рұқсат беріледі.

Мопедті тіркеусіз жүргізгені үшін айыппұл қарастырылған. Оның көлемі – 39 320 теңге.

Осылайша бүгіннен бастап мемлекеттік нөмірі және тиісті құжаты жоқ мопедтерді жүргізуге тыйым салынған. Бұл шектеу максималды жылдамдығы сағатына 50 шақырымнан аспайтын мопедтерге де қатысты.

Сақтандыру полисі қымбаттайды

Заң бойынша мопедке мемлекеттік нөмір мен техникалық төлқұжат қана емес, сақтандыру полисін де рәсімдеу керек. 7 сәуірден бастап ондай полистердің бағасы көтеріледі.

Мәселен, Алматыда 16-25 жастағы мопед жүргізушісі жаңадан А1 санатындағы куәлікті алса, бір жылдық сақтандыру полисі 24 324 теңгеге түседі. Ал 7 сәуірден кейін ондай полистің бағасы 43 784 теңгеге дейін көтеріледі.

Сақтандыру полисі рәсімделмеген мопедтер бірден айып тұрағына қойылады.

Ешқандай құжат болмаса, мопедті қалай тіркейді

Ішкі істер министрлігінің мәліметіне сәйкес, VIN-код (сәйкестендіру нөмірі) болмаған не шығарылған жылын белгілеу мүмкін болмаған жағдайда қажетті құжаттар тексерістен кейін беріледі. Бұл ретте мопед тексерілген жыл шығарылған жылы болып есептеледі.

Ал мемлекеттік нөмір қолданыстағы тәртіпке сәйкес беріледі, яғни жүйе нөмірді автоматты түрде таңдайды.

Мопедті айып тұрағынан қалай шығарады

Айып тұрағында тұрған мопедті шығарып алу үшін алдымен иесін растайтын құжаттарды көрсету керек.

"Ол үшін сату-сатып алу келісімшартын немесе техникалық төлқұжатты ұсыну қажет. Сондай-ақ жеке куәлік пен айыппұлдың төленгені туралы түбіртек көрсетіледі. Соның негізінде мопедті айып тұрағынан шығаруға болады", - дейді полицейлер.

Айта кетері, 5 сәуірден кейін де мопедті тіркеуге қоюға болады. Ол үшін мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығына бару қажет. Сол жерде жеке басын куәландыратын құжаттарды электронды түрде көрсетуге болады. Сосын техникалық құжатты немесе мопедтің техникалық сипаттамалары туралы мәліметті ұсыну қажет. Содан кейін өтініш толтырып, мопедті тексеріп, мемлекеттік бажды төлейді.

Олар:

мопедті тіркегені үшін - 983 теңге (1,97 доллар);

тіркеу туралы куәлік беру - 4 906 теңге (9,8 доллар);

мемлекеттік нөмір - 5 504,8 теңге (11,05 доллар).

Елімізде тағы бір айыппұл түрі енгізілмек. Әзірге оның мөлшері белгісіз, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Бұл туралы цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Жаслан Мәдиев мәлімдеді. Спутниктің жазуынша, жаңа айыппұл SIM-картаны үшінші тұлғаға бергені үшін тағайындалады. Әзірге министр әкімшілік жауапкершілік бойынша қолданылатын айыппұлдың нақты көлемін айта алмайтынын жеткізген.

Қазіргі кезде министрлік осы мәселе бойынша ұсыныстарды жинап жатыр.

"Әзірше айыппұлдың нақты көлемін айта алмаймыз. Меніңше, биыл тиісті ұсынысты енгіземіз. Бұның барлығы әлі қаралып жатыр, нақты шешім жоқ. Біз ұсыныстарды жинап жатырмыз. Қылмыстық жауапкершілік болмайды. Бәлкім, әкімшілік айыппұл болатын шығар", - дейді министр.

Осы орайда министр "үшінші тұлға" ұғымына түсініктеме берді. Ол - SIM-карта иесімен байланысы жоқ адам.

Елімізде мопедтерге тықыр таянды. Сәуір айының 5-нен бастап қос дөңгелекті техниканы тіркеп үлгермегендерге тиісті жаза тағайындалмақ, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Бұл туралы Алматы қаласы полиция департаменті хабарлады. Дерекке сүйенсек, осы уақытқа дейін оңтүстік мегополисте 5 276 мопед тіркеуге қойылған. Экстерриториялық принцип бойынша тіркелгендер: 2 100.

"5 сәуірден бастап тіркелмеген мопедтер айып тұрағына қойылады. Ал олардың иелері Қазақстан Республикасының әкімшілік заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады", - делінген полиция ақпаратында.

Осыған орай, құзырлы орган, елдегі мопед мінген азаматтарға дабыл қағуда. Яғни, тіркеуден өтпеген азаматтарды істі кейінге қалдырмай, уақытында рәсімдеуге шақыруда.