ЖАҢАЛЫҚТАР

Еліміздегі көлік саны күн санап артып келеді. 2025 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша Қазақстанда тіркелген автокөлік құралдарының саны 6 176 мың бірлікті құраған, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Олардың ішінде:

86,5% – жеңіл автомобильдер;

9,7% – жүк көліктері;

1,9% – автобустар;

1,9% – мотокөлік

Сәуір айында мотокөліктерді қоса алғанда 184,7 мың бірлік автокөлік есепке қойылды

Оның ішінде:

жеңіл автомобильдер – 153,3 мың бірлік;

жүк автомобильдері – 11,3 мың бірлік;

автобустар – 1,5 мың бірлік;

мотокөлік – 18,6 мың бірлік.

2025 жылғы 5 сәуірден бастап жылдамдығы 50 км/сағ (мопед) дейін мотоқұралдарды міндетті тіркеу енгізілді. Сәуірде тіркелген мотокөлік құралдарының саны 18,6 мың бірлік, осылайша есепке қойылған мотокөлік құралдарының жалпы саны 115,8 мың бірлікті құрады.

Елімізде үйленіп, отбасылы өмірге аяқ басқаннан кейін бала сүю жайы күрделі мәселеге айналып барады. Соңғы мәліметке сүйенсек, бүгінде әр алтыншы отбасы бедеулік мәселесіне тап болып отырған көрінеді. Ал жыныстық инфекция жұқтырған жастардың 60%-ы медициналық көмекке жүгінбейді екен, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Бұл туралы ҚР Президентінің жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссия төрағасының орынбасары Жұлдызай Ысқақова айтты. Сөзінше, бұл көбіне жыныстық жолмен жұғатын инфекциялардың асқынуымен тікелей байланысты. 

"Денсаулық сақтау министрлігінің зерттеуі бойынша жыныстық жолмен берілген инфекция белгілері бар жастардың 60%-дан астамы медициналық көмекке жүгінбейді. Бүгінде Қазақстандағы әрбір алтыншы отбасы бедеулік мәселесіне тап болып отыр. Бұл жағдай ерлерге де, әйелдерге де бірдей қатысты. ДДСҰ (Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы) мамандарының пікірінше, мұндай көрсеткіш ұлттық қауіпсіздікке төнген қатер болып саналады", — дейді ол. 

Сондай-ақ маман бұл мәселемен күрес үшін мемлекет жыл сайын мыңдаған квота бөліп келе жатқанын атап өтті. Тіпті 2021 жылдан бастап Президенттің тапсырмасы бойынша "Аңсаған сәби" арнайы бағдарламасы да жүзеге асып келеді. Соның аясында ЭКО (экстракорпоральді ұрықтандыру) бағдарламаларына жыл сайын мыңдаған квота бөлінеді. Бұл репродуктивті денсаулық саласында ашық әрі ғылыми негізделген диалогты қажет ететін терең проблемалардың бар екенін көрсетеді дейді Жұлдызай Ысқақова. 

Елдегі 20 мыңға жуық әскери қызметшінің несиесі кейінге шегерілді. Кейінге қалдырылған қарыздардың жалпы сомасы 7,5 млрд теңгені құрайды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

ҚазАқпараттың жазуынша, мұндай мәліметті қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі жариялаған. 

2024 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде мерзімді әскери қызмет өткеретін азаматтар микрокредиттер мен банктік қарыздар бойынша өз міндеттемелерін орындауды кейінге қалдыру құқығына ие болды. Қағидаларға сәйкес, барлық қызмет ету мерзіміне және демобилизациядан кейін 60 күн ішінде пайыздар, айыппұлдар мен өсімпұлдар есептелмей төлем мерзімі кейінге қалдырылады.

2025 жылдың басындағы деректерге сәйкес, мерзімді әскери қызметке шақырылған 22,4 мың қарыз алушының 20,1 мыңының қарыздары кейінге қалдырылды. Кейінге қалдырылған қарыздардың жалпы сомасы 7,5 млрд теңгені құрады.

Төлем мерзімін кейінге қалдыру үшін не істеу керек?

Төлем мерзімін кейінге қалдыру өтінішсіз беріледі: шақыру туралы деректерді Қорғаныс министрлігі кредиттік бюроға, содан кейін банктер мен микроқаржы ұйымдарына жібереді. Банктер мен микроқаржы ұйымдары хабарламаны алған сәттен бастап күнтізбелік 15 күн ішінде төлем мерзімін кейінге қалдыруды ресімдеуге міндетті.

Ақпараттандыру жазбаша және/немесе онлайн режимінде жеке қатысу қажеттілігінсіз немесе қосымша келісімдерге қол қоюсыз жүзеге асырылады.Шара негізгі борыш пен есептелетін сыйақыға қолданылады.

Сондай-ақ, кейінге қалдыру кезеңінде айыппұлдар, өсімпұлдар есептеуге және өндіріп алу шараларын қолдануға тыйым салынады. Әскери бөлімнің тізімінен мерзімінен бұрын шығарылған жағдайда төлем мерзімін кейінге қалдыру тағы 60 күнге сақталады.

Төлем мерзімін кейінге қалдырудан бас тартуды қаласа, қарыз алушы күнтізбелік 14 күн ішінде жазбаша өтініш жолдауға құқылы, мұндай жағдайда кредитор кейінге қалдыруды қолдануды жояды.

Егер кредит бойынша сот шешімі шығарылса, татуласу келісімі жасалса немесе атқарушылық жазба ресімделсе, төлем мерзімі кейінге қалдырылмайды. Төлем мерзімі автоматты түрде кейінгі қалдырылмаған жағдайда, әскери қызметші:

— қаржы ұйымына жазбаша өтініш жібере алады;

— Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігіне жүгіне алады.

2025 жылғы 9 сәуірде Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттары қаржы нарығын дамыту және қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселелері жөніндегі заң жобасын екінші оқылымда мақұлдады. Түзетулердің қатарында — әскери қызметшілерге мерзімді әскери қызмет өткеру кезеңінде қарыз беруге тыйым салуды енгізу.

eGov Mobile қосымшасында жеке деректердің таралып кету жағдайын тексеретін сервис пайда болды. Бұл туралы мәліметті «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ баспасөз қызметі жариялады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

ҚазАқпарат дерегіне сүйенсек, енді азаматтар eGov мобильді қосымшасы арқылы жеке деректердің қауіпсіздігін жаңа Nomad Guard мобильді сервисі арқылы тексере алады. Сервис барлығына қолжетімді және ықтимал қауіптерді іздеу үшін күмәнді сілтемелер мен веб-сайттарды тексеру арқылы жеке деректердің таралу жағдайын оңай анықтауға мүмкіндік береді.

Ақпаратта айтылғандай, сауалнамаға қатысқандардың шамамен 53% жеке деректерін интернетте тапқанда не істеу керектігін білмейді. Бұл мәселе 50 мыңнан астам адам қатысқан eGov мобильді қосымшасындағы онлайн сауалнама көмегімен анықталып отыр. Сол сияқты сауалнамаға қатысушылардың 62% жеке деректерді сенімді түрде жариялаған жағдайда қалай әрекет етуді білетін болып шықты.

"31%-дан астамы фишингтік сілтемелердің не екенін түсінбейді — онлайн алаяқтардың негізгі құралдарының бірі. Тек әрбір бесінші адам фишингті нақты веб-сайттардан ажырата алады. Осыған қарамастан, 92% «банк қызметкерлеріне» SMS кодтарын бермейтінін айтты, бірақ 8%-ы әлі де қате жіберуі мүмкін. Пайдаланушылар ешқашан өз парольдерін өзгертпейді және тек мәселе туындаған жағдайда ғана өзгертеді. Респонденттердің жартысынан астамы күдікті хабарламаларға тап болды. Сауалнама нәтижелері көрсеткендей, көптеген адам қазірдің өзінде онлайн алаяқтық әрекеттеріне тап болса да, көпшілігі әлі де сандық сауаттылыққа ие емес және өз деректерін қалай қорғау керектігін білмейді. Бұл Nomad Guard сияқты қызметтердің іске қосылуының қажеттілігін көрсетеді", — дейді ұлттық ақпараттық технологиялар орталығынан. 

Nomad Guard сервисінде белгілі бір сілтемелерді және пайдаланушы жиі жұмыс істейтін сайттарды тексеруге болады. Бұл үшін тиісті жолаққа сілтеме немесе веб-сайт адресін енгізіп, «Тексеру» түймесін басыңыз. Тексеру нәтижелері біраз уақыт алуы мүмкін және жағдайды бақылау үшін, «Менің тексерулерім» бөліміне өтіп, соңғы нәтижені көруге болады.

Сервистің басты бетінде жеке деректердің таралуына себеп болған сайттар туралы ақпарат, сондай-ақ таралған немесе жарияланған деректердің көлемі көрсетіледі. Деректер санын басу, оның толық тізімін көрсетеді. Сондай-ақ қосымша қолданушылары арнайы форманы толтыру арқылы күдікті әрекеттер туралы хабарлай алатын «Алаяқтық» бөлімі қарастырылған.

Аталған қызметті қалай пайдалану керек: 

— eGov Mobile қосымшасына кіруі тиіс және «Басқа сервистер» бөліміне өтуі тиіс;
— «Тексер» батырмасын басуы тиіс;
— тексеру сілтемесін енгізіп, «Жіберу» батырмасын басуы тиіс;
— «Менің тексерулерім» бөлімінде өтінімнің күйін қарауы тиіс.

Сонымен қатар, «Тағы» бөлімінде пайдаланушылар қосымша ақпаратты қарай алады, сондай-ақ «Жаңалықтар», «Оқыту», «Тесттер» бөлімдеріне қол жеткізе алады.