НОВОСТИ

🔸Астана қаласына ұйымдастырылған ғылыми іссапар Гумилев атындағы ЕҰУ-дағы Түркітану кафедрасынан басталды.

🔸Түркітану кафедрасының меңгерушісі Жадыра Қабенқызы кафедра өмірі жайлы сөзін бастап, кафедра оқытушыларының соңғы жылдары жарық көрген ғылыми еңбектерімен, ғылыми жобалары бойынша жарияланған ғылыми монографияларымен таныстырып, қолымызға түспей жүрген, қажетті біраз кітаптарды сыйға тартты.

🔸Біздің әл-Фараби атындағы ҚазҰУ түркітану және тіл теориясы кафедрасымен өзара бірлестікте жүзеге асыру мүмкіндігіне ие ғылыми зерттеулер жоспарланды.

🔸Түркітану кафедрасының профессоры Мағрипа Қайнарбайқызы бүгінгі түркітану ғылымының өзекті мәселелері жайлы ой бөлісіп, апайдың дәрістерін тыңдап, ректорымыз Ж.Қ. Түймебаевпен бірге түркітану ғылымының қалыптасуынан бастап, қазіргі уақытқа дейінгі тарихымен бірге қазіргі түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы, түркітанудың тарихи-лингвистикалық негіздері т.б. бойынша Түркітану сериясымен жарық көрген бірнеше томдық ғылыми-зерттеу еңбектерін апайдың өз қолынан алып, рухани олжалы болдық.

🔸Түркітанушы ғалым Амантай Шәріптің ғылыми жобалары жайлы пікірлесіп, жоба аясында түркі халықтарының дәстүрлі және заманауи поэзиясына тән атаулары жинақталған «Түркі поэтикалық сөздігі» атты еңбегі  әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да ашылған «Түркі филологиясы» мамандығында оқытылатын пәндер үшін құнды оқу-әдістемелік құрал болып табылады.

🔸Өзіміздің ЖТН AP19677520 «Қазақтілді масс-медиадағы конфликтогенді мәтіндер: тілдік құқықбұзушылықтың сот-лингвистикалық параметрлері» атты жобаның күнтізбелік жоспарына сәйкес сот-лингвистикалық сараптама бойынша филология ғылымдарының докторы, профессор Жантас Жақыповпен кездесіп, «Қазақстандық ғылым кеңістігіндегі сот-лингвистикалық сараптаманың әдістемелік мәселелері» атты ғылыми семинар жұмысын бастадық.

🔸Сондай-ақ, түркітану мамандығында оқитын студенттерге ҚазҰУ тарихы, өзіміздің кафедрамыздағы түркітану, түркі филологиясы мамандықтары, студенттердің ішкі академиялық ұтқырлығы, және т.б. мәселелер бойынша кәсіби бағдар берілді.

🔸🔸🔸Жоба бойынша іссапарымыздың сәтті жүзеге асуына ықпалдастық танытқан Л. Гумилев атындағы ЕНУ Түркітану кафедрасының профессоры Мағрипа Қайнарбайқызына және кафедра меңгерушісі Жадыра Жолмурат Жадыра Қабенқызына ризашылығымызды білдіреміз. Профессор М.Қ. Ескееваның ғылыми-зерттеушілік зор әлеуетімен бірге кісілік тұлғасына тәнті болдық. Өзімізге үлгі тұттық!

Бектемирова С.Б. ф.ғ.к., доцент

Таусоғарова А.Қ. ф.ғ.к., доцент

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Филология тілдері факультеті

Түркітану және тіл теориясы кафедрасы

Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ) ерлер мен әйелдер жалақысының ең төменгі айырмашылығы сақталатын 10 елді атады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

ҚазАқпараттың жазуынша, Қазақстанның көрсеткіштері ЭЫДҰ елдеріне қарағанда әлдеқайда жоғары. Осылайша 2022 жылдың қоритындысинда ерлер мен әйелдердің ең төменгі жалақы айырмашылығы бойынша Норвегия, Бельгия және Коста-Рика көш бастап тұр.

10 елдің толық тізимі:

* Норвегия (айырмашылық 0,4%);

* Бельгия (1,1%);

* Коста-Рика (1,4%);

* Колумбия (1,9%);

* Ирландия (2%);

* Хорватия (3,2%);

* Италия (3,3%);

* Норвегия (4,5%);

* Дания (5,8%);

* Португалия (6,1%).

ЭЫДҰ старшие бойынша орташа көрсеткіш 11,6% құраған.

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, 2022 жылы Қазақстанда ерлер мен әйелдердің жалақысындағы айырмашылық 25,2% дейін жеткен.

Ерлердің орташа айлығы — 355 296 теңге, әйелдерде — 265 762 теңге болған. Әсіресе, жалақының ең үлкен айырмашылығы Маңғыстау (50%), Атырау (46,2%) және Ұлытау (40,5%) облыстарында байқалады. Барлық үш аймақта ер адамдар көбірек ақша табады. 

Алайда, әйелдердің орташа жалақысы 3,1%-ға жоғары бір аймақ бар.

Бұл — Жетісу облысы.

Онда әйелдердің ай сайынғы жалақысы — 232 907 теңге, ерлерде — 225 983 теңге.

🔹ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің 2023 – 2025 жж. ғылыми-техникалық зерттеулерді гранттық қаржыландыруымен Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ филология факультеті түркітану және тіл теориясы кафедрасында жүзеге асырылу үстіндегі ЖТН AP19677520 «Қазақтілді масс-медиадағы конфликтогенді мәтіндер: тілдік құқықбұзушылықтың сот-лингвистикалық параметрлері» жобасының аясында Астана қаласындағы ҚР ӘМ Заңнама және құқықтық ақпарат институты Лингвистика орталығына іссапар ұйымдастырылды. 

🔹Іссапар барысында ҚР ӘМ Заңнама және құқықтық ақпарат институтының  директоры Рамазан Құмарбекұлы Сәрпеков мырзаның қабылдауында болып, заңнамалық актілердің жобалары, заң шығармашылығын мемлекеттік қазақ тілінде жүзеге асырудың жолдары мен перспективасы туралы және заңды қазақ тілінде ойлай алатын заңгер мамандарды даярлау сияқты  қазіргі өзекті мәселелелері туралы өзара қызу пікір алыстық.

🔹Директордың орынбасары Джангарашев Ролан Маратович біздің тарапымыздан ЖТН AP19677520 «Қазақтілді масс-медиадағы конфликтогенді мәтіндер: тілдік құқықбұзушылықтың сот-лингвистикалық параметрлері» жобасының мәнісі және оның тіл мен заң тоғысындағы мәселелері туралы ақпараттарымызға қолдау білдіріп, оның өзектілігін бағалады.

🔹Аталған институттың Лингвистикалық орталығының басшысы, заң ғылымдарының кандидаты Нұрзада Маханбетұлы Примашев мырзаға әл-Фараби атындағы ҚазҰУ филология факультеті басшылығынан ЖТН AP19677520 «Қазақтілді масс-медиадағы конфликтогенді мәтіндер: тілдік құқықбұзушылықтың сот-лингвистикалық параметрлері» жобасына ықпалдастық көрсету туралы қызметтік хатты жылы қабылдап, іссапар мақсатының сәтті жүзеге асуына қамқорлық танытқанына ризашылығымызды білдіреміз.

🔹Сонымен қатар іссапар барысында университетімізде жаңадан ашылған «Филологиялық сараптама» мамандығы магистранттарының аталған институтта өндірістік тәжірибеден өту және жұмысқа орналасу бойынша меморандумға қол жеткізілді. Осы мамандықтың оқу үдерсінде маңызды оқу-әдістемелік құралдары туралы тың мәліметтерді таптық.

🔹Университетіміздің филология факультетінде ашылған жаңа «Филологиялық сараптама» мамандығының қазіргі еңбек нарығында аса зор сұранысқа ие екендігін ҚР ӘМ Заңнама және құқықтық ақпарат институты Лингвистика орталығының қызметкерлері тағы да дәлелдеді

Таусоғарова А.Қ. ф.ғ.к., доцент

Бектемирова С.Б. ф.ғ.к., доцент

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Филология тілдері факультеті

Түркітану және тіл теориясы кафедрасы

Елдегі су тасқынынан зардап шеккен тұрғындар үшін келтірілген шығынды өтеу қағидалары жарияланды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Үкіметтің баспасөз қызметі дерегіне сүйенсек, 2014 жылғы 19 желтоқсандағы №1358 қаулысына сай төтенше жағдайлар салдарынан зардап шеккендерге келтірілген залалды өтеу алгоритмі былай:

1. Материалдық залал келтірілген зардап шегушілер ТЖ туындаған күннен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде жергілікті атқарушы органға (әкімдік) материалдық залалды өтеу туралы өтініш береді.

Жәбірленушінің өзінің өтініш жазуға мүмкіндігі болмаған жағдайда, оның туыстары немесе сенімхат негізінде өзге де адамдар, сондай-ақ егер жәбірленуші кәмелеттік жасқа толмаған болса, заңды өкілдері келтірілген зиянды (залалды) өтеу туралы өтінішпен жүгіне алады.

Келтірілген залалды өтеу туралы өтінішке: зардап шегуші адамның жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі; табиғи сипаттағы ТЖ туындаған сәттен бастап немесе ТЖ жою кезеңінде зардап шеккен адамның жоғалған және/немесе бүлінген мүлкінің тізбесі қоса беріледі.

2.Өтініштер мен құжаттарды тіркеуді әкімдік зардап шегушіге құжаттардың қабылданғанын растайтын қолхат бере отырып, материалдық залалды өтеу туралы өтініштерді тіркеу журналында жүргізеді.

3.Материалдық залалды өтеу туралы өтініш әкімдікке құжаттар келіп түскен күннен бастап 15 жұмыс күні ішінде қаралады.

4. Әкімдік өтініш тіркелген күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде бағалаушыны тарта отырып, келтірілген залалдың мөлшерін бағалауды (өтініш берушінің мүлкіне қолжетімділік болуға тиіс) ұйымдастырады. Жәбірленуші бағалау жүргізілетін уақыт пен орынды анықтайды, кейін жәбірленуші бағалау туралы есеппен танысуға тиіс.

5. Әкімдік бағалаушы қорытынды шығарғаннан кейін 3 жұмыс күні ішінде облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның және облыстық маңызы бар қаланың бюджетін атқару жөніндегі уәкілетті органмен келісілген қаражат бөлу туралы шешім қабылдайды.

6. Зардап шеккендерге төлем тиісті шешім қабылданғаннан кейін күнтізбелік 30 күн ішінде жүзеге асырылады.

Мүлікті толыққанды әрі сапалы бағалау үшін сарапшылардың жұмысы су тасқыны жағдайы тұрақталып, үйлер мен аула аумақтарынан су толығымен тартылғаннан кейін басталады.

Жергілікті атқарушы органдарға қажет болған жағдайда өтініштерді қабылдау мерзімін ұзарту тапсырылды.

Елімізде су тасқыны салдарының қазір қайтатын түрі жоқ. Жағдай мәз емес, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте Төтенше жағдайлар министрлігі азаматтық қорғаныс және әскери бөлімдер комитетінің аға офицері Ерасыл Сайпаш айтты. Ол елдегі 7 облыс бойынша су алған үйлердің санын жариялады. Сөзінше сүйенсек, су тасқыны басталғаннан бері азаматтық қорғаныс қызметтері 76 мыңға жуық адамды, оның ішінде 30 мыңға жуық баланы және 45 мүмкіндігі шектеулі азаматты қауіпсіз орынға жеткізген. 

“Осы сағатта Атырау, Ақтөбе, Ақмола, Қостанай, Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан және Павлодар облыстарында 3 412 жеке тұрғын үй, 421 аула және 1926 саяжай үйі су астында қалып отыр. Уақытша паналау бекеттерінде 7 703 адам, оның ішінде 3 266 бала орналастырылды. Төтенше жағдайлар, Қорғаныс министрлігі мен Ұлттық ұланның әуе кемелері құтқару жұмысын әлі жүргізіп жатыр. 7 млн 828 мыңнан астам текше метр еріген қар суы сорып шығарылды. 1090-нан астам құмқап пен 996,1 мыңнан астам тонна инертті материал төселді”, — дейді комитет өкілі.

Ерасыл Сайпаштың айтуынша, тасқыннан құтқару жұмыстарына 16 мыңға жуық адам, 3 мыңға жуық техника, 6 әуе кемесі жұмылдырылған.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың су тасқыны салдарынан қалыптасқан ауыр жағдайға байланысты үндеу жасады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Онда елдегі күрделі жағдайға байланысты біраз мәселеге тоқталған. 

"Құрметті отандастар! Бүгін мен еліміздің азаматтарына арнайы үндеуімді жолдап отырмын. Баршаңызға белгілі, қазір елімізде күрделі жағдай қалыптасып отыр. Қардың күрт еруіне байланысты аймақтарда су тасқыны болып жатыр. Бұл – табиғи апат. Мұндай ахуал ұзақ жылдан бері болмаған. Бұл көлемі жағынан соңғы 80 жылдан бергі ең ірі табиғи апат деуге болады. Су тасқынына байланысты еліміздің он аймағында төтенше жағдай жарияланды, яғни Абай, Ақмола, Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан және Ұлытау облыстарында. Атқарушы органдар жіберген олқылықтарды түзеу үшін мен шұғыл түрде нақты тапсырмаларды бердім. Қазір барлық қажетті шаралар қабылданып жатыр. Үкімет қарғын судың салдарын жоюға бар күшін салуда", - делінген Президент үндеуінде. 

Сонымен қатар Премьер-Министрдің басшылығымен Республикалық штаб құрылғаны, Үкімет басшысының өзі, оның орынбасарлары және Төтенше жағдайлар министрі апат болған аймақтарды аралап жүргеніне де тоқталған. 

“Барлық құтқару жұмыстары менің тікелей бақылауымда. Су тасқынымен күресуге Төтенше жағдайлар министрлігінің барлық ресурсы тартылды. Сондай-ақ құтқару жұмыстарына Ішкі істер министрлігі, Ұлттық ұлан, Қарулы Күштер және Ұлттық қауіпсіздік комитетінің мамандары белсене атсалысып жатыр. Зардап шеккен аймақтардың әкімдіктері күндіз-түні жұмыс істеуде. Ондаған мың волонтер де көмектесіп жүр. Жағдай өте күрделі болса да, біз қиындықты міндетті түрде еңсереміз, барлығын қалпына келтіреміз. Ең бастысы – азаматтардың амандығы. Тасқын судан зардап шеккен азаматтарға айтарым, мемлекет бірде-бір адамды ескерусіз қалдырмайды. Баршаңызға қаржылық және басқа да көмек беріледі. Материалдық шығындар толық өтеледі. Біз алапат су тасқынынан тиісті қорытынды шығаруымыз керек. Яғни, жіберілген олқылықтарды түзетіп, тиісті сабақ алуымыз қажет. Ал ондай сабақтар аз емес. Апаттардың алдын алу жұмысындағы кемшіліктен бастап, су шаруашылығы мамандарының тапшы болуы, табиғатқа немқұрайлы қарауға дейін көп мәселені реттеу қажет. Үкімет және жергілікті атқарушы органдар су тасқынымен күресті тиімді үйлестіріп отыруға тиіс. Су басқан аумақтарда құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету қажет. Менің бұйрығыммен апатқа қарсы күреске Қорғаныс министрлігі қосымша әскери күштерін жолдайды. Халыққа көмектесу үшін Үкіметке мемлекеттік материалдық резервті пайдалануды тапсырамын. Сондай-ақ Үкімет шығындарды өтеудің тиімді жолдарын шұғыл қарастыруға тиіс. Оны зардап шеккен азаматтарға жан-жақты түсіндіру керек. Берілетін өтемақы шығынды толық жабуы қажет. Жағдайы неғұрлым күрделі аймақтардағы жұмысты үйлестіру үшін Үкімет басшысының орынбасарларына аймақтарға шығуды тапсырамын. Олар ахуал түзелгенше сол жерде болады. Ақпараттық штаб азаматтарды мемлекет қабылдап жатқан барлық шаралар жөнінде үздіксіз және жан-жақты хабардар етіп отыруға тиіс. Бұқаралық ақпарат құралдарына, белсенді азаматтарға және блогерлерге айтарым, жұртты дүрбелеңге салатын жалған ақпараттарды таратпау қажет. Қазіргі уақытта билік пен қоғамды ұйыстыратын әрекеттер жасау аса маңызды. Азаматтарды тек қана ресми ақпарат көздеріне сүйенуге шақырамын. Құтқарушыларға, тәртіп сақшыларына, волонтерлерге және апатпен күресуге атсалысып жатқан барша жұртқа алғысымды айтамын. Осындай қиын-қыстау кезде бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығару айрықша маңызды. Бір ел, бір халық болып жұмылып, бұл апатты еңсереміз. Бұл біздің қолымыздан келеді", - дейді Мемлекет басшысы.