Alatau Kazakhstan

Қазақстанның мемлекеттік борышы биыл 37,8 трлн теңгеге жетуі мүмкін. Ұлттық экономика министрілігі Қазақстанның 2026-2028 жылдардағы даму болжамын жариялады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. "2026–2028 жылдар аралығында әлеуметтік және инфрақұрылымдық шығыстарды қаржыландыру, сондай-ақ инфляциялық қысымды тежеу қажеттілігімен байланысты мемлекеттік борыштық міндеттемелердің біртіндеп өсуі болжанады. Сонымен қатар, бюджеттік реттеу және салық саясаты саласындағы реформалар қарыздың ұлғаю қарқынын бақылауға мүмкіндік береді, оның серпінін рұқсат етілген макроэкономикалық бағдарлар шегінде сақтайды", — деп жазылған болжамда. Құжатта 2026-2028 жылдарға арналған үкіметтік борыш пен жергілікті атқарушы органдардың борышынан тұратын мемлекеттік борыш параметрлері былай болатыны болжанған: — 2026 жылы 46 трлн 477 млрд теңге немесе ЖІӨ-ге 25,3%;— 2027 жылы 52 трлн 520 млрд теңге немесе ЖІӨ-ге 25,5%;— 2028 жылы 57 трлн 515 млрд теңге немесе ЖІӨ-ге 25%. Оның ішінде Үкіметтік борыш 2028 жылы 44 трлн 956 млрд теңге, жергілікті әкімдіктердің борышы 12 трлн 559 млрд теңге, квазимемлекеттік сектор борышы 47 трлн 108 млрд теңге болатыны айтылған. Ал елдің жалпы ішкі өнімі 2025 жылы 161 трлн 860,5 млрд теңге, 2026 жылы 183 трлн 788,2 млрд теңге, 2027 жылы 206 трлн 62,3 млрд теңге, 2028 жылы 229 трлн 797,7 млрд теңге болатыны айтылған. Болжамда Brent маркалы мұнайдың бағасы 2026-28 жылдары барреліне 60 доллар болады деген есеп алынған. Ұлттық экономика министрлігінің дерегінше, Қазақстанның мемлекеттік борышы былтыр 31,8 трлн теңге көлемінде болса, биыл 37,8 трлн теңгеге жетуі мүмкін.

"Біз азаматтардың құқықтарын қорғаудамыз": Эльвира Азимова Конституциялық соттың рөлі туралы

18-09-2025 Hits:15 Жаңалықтар sitemanager

Қазақстан Республикасының Конституциялық Соты ұлттық құқықтық жүйенің маңызды элементі болып табылады. Оның қызметі заңдар мен нормативтік-құқықтық актілердің елдің Негізгі заңына сәйкестігін қамтамасыз етуге бағытталған. Осы институттың азаматтар мен қоғам үшін маңызы туралы Сот төрағасы Эльвира Азимова айтты. Оның сөзінше, Конституциялық Соттың басты міндеті – заңдар мен нормативтік актілердің Негізгі заңға сәйкестігін тексеру. "Конституциялық сот – бұл заңға қатысты сот. Ал қарапайым сот – бұл адамдарға қатысты сот", – деп атап өтті Азимова. Жыл сайын 11 мыңнан астам өтініш түседі, алайда шамамен 98%-ы соттың құзыретіне кірмегендіктен түсіндірмемен қайтарылады. Дегенмен, азаматтарға өз мүдделерін қорғау үшін қандай тетіктерді қолдануға болатыны түсіндіріледі. Биыл Қазақстан Негізгі заңның 30 жылдығын атап өтуде. 1995 жылы қабылданған Конституция демократиялық әрі құқықтық мемлекеттің іргетасы болды. "Неге біз, қазақтар, Конституцияны қазақ тілінде Ата заң деп атаймыз? Бұл терең мағына. Ол – басқа барлық актілерге қарағанда ең жоғары заңды күші бар заң", – деп атап өтті төраға. Ол сондай-ақ Конституциялық Сот құқықтық жүйенің маңызды бөлігі екенін, билік тармақтарының арасындағы тепе-теңдікті қамтамасыз етіп, азаматтардың құқықтарын қорғаудың кепілі болып табылатынын жеткізді. "Біз Конституция рухын, азаматтардың негізгі құқықтары мен бостандықтарын қорғаудамыз", – деді Азимова.

Қазақстанда орташа айлық 605 теңгеге дейін өспек

17-09-2025 Hits:12 Жаңалықтар sitemanager

Елімізде орташа жалақы деңгейі 605 мың теңгеге дейін өспек. Мұндай мәліметті Ұлттық экономика министрлігі алға тартты. Әрине, бұл алдағы үш жылға жасалған болжам көрінеді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Ұлттық экономика министрлігі 2026-2028 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамын ұсынды. Қазақстанда орташа жалақы 2028 жылға қарай 605 000 теңгеге (1 100 доллар) дейін өседі. Қазіргі уақытта ол 423 000 теңгені (784 АҚШ доллары) құрап отыр, 2026 жылға қарай 501 000 және 2027 жылға қарай 554 000 теңге (1 000 АҚШ доллары) болады. "Нақты жалақының өсімі 2026 жылы 2025 жылмен салыстырғанда 7,6%-ды құрайды деп болжануда. 2026 жылы ол 3,9%-ды құрайды. Ал ең төменгі жалақы 2028 жылға дейін 85 мың теңге (157,50 доллар) деңгейінде сақталады", деп хабарлады Ұлттық экономика министрлігі. Министрлік 2028 жылы халық саны 20,4 миллионнан 20,9 миллионға дейін артады деп болжады.

Ғылым ордасы музейлері ғылыми зерттеудің жаңа алаңына айналуда

17-09-2025 Hits:19 Жаңалықтар sitemanager

2025 жылғы 17 қыркүйекте Ғылым ордасында «Палеонтология, зоологиялық, археологиялық, археографиялық қор жинақтарын пәнаралық-кешенді зерттеу және жаңа материалдармен толықтыру, атрибуциялау, каталогтау: «Ғылым ордасы» музейлері негізінде» атты ғылыми семинар өтті. Іс-шараға Ғылым ордасының бас директоры Ұлар Мұқажанов, музей меңгерушілері, ғылыми қызметкерлер, реставраторлар, сондай-ақ Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ мен Зоология институтының өкілдері қатысты. Семинар Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің IRN BR28713619 «Палеонтология, зоологиялық, археологиялық, археографиялық қор жинақтарын пәнаралық-кешенді зерттеу және жаңа материалдармен толықтыру, атрибуциялау, каталогтау: «Ғылым ордасы» музейлері негізінде» нысаналы қаржыландыру жобасы аясында ұйымдастырылды. Жоба жетекшісі – PhD, этнограф Бейсеғұлова Айнұр Қыдырғалқызы. Іс-шара барысында биология және зоология саласында жиі қолданылатын терминдердің қазақ тіліндегі баламалары талқыланып, Табиғат музейі мен Археология музейінің қалыптасу тарихы, сондай-ақ ғылыми зертхана негізінде оқу-өндірістік практика ұйымдастыру тәжірибесі сөз болды. Бұдан бөлек, археографиялық коллекциялардың қалыптасу ерекшеліктері, Табиғат музейінің жәдігерлері, археологиялық және археографиялық қорларды қалпына келтіру мен жаңғырту мәселелері қарастырылды. «Қазақ ғылымының қара шаңырағы саналатын Ғылым ордасы бүгінде ғылыми институт ретінде қалыптасып келеді. Бұл жоба – музейлеріміздің ғылыми әлеуетін арттыруға, қор жинақтарын жүйелі зерттеп, жаңғыртуға бағытталған маңызды қадам. Біз халықаралық деңгейдегі озық тәжірибе мен заманауи технологияларды тиімді пайдалана отырып, музей қызметін дамыту және мамандардың біліктілігін арттыру жұмыстарын жалғастырамыз», – деді Ұлар Мұқажанов. Семинар аясында палеонтологиялық, археологиялық және археографиялық жинақтардың көрмесі мен шеберлік сабағы ұйымдастырылып, қатысушылар коллекцияларды сақтау, қалпына келтіру және ғылыми каталог жасау бойынша тәжірибе алмасты.

"Қайрат" пен "Реал Мадрид" ойынына билеттер сатылымға шығатын күн белгілі болды

15-09-2025 Hits:21 Жаңалықтар sitemanager

"Қайрат" футбол клубы УЕФА Чемпиондар лигасының жалпы кезеңіндегі өз алаңындағы матчтарға билет сату тәртібі мен мерзімдерін жариялады. "Қайрат" – "Реал Мадрид" матчының билеті 23 қыркүйек күні Алматы уақытымен 17:00-де клубтың ресми сайты мен Ticketon платформасында сатылымға шығады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Футбол клубының мәліметіне сүйенсек, бір ЖСН бойынша бір адамға екі билеттен артық сатып алуға болмайды. Деректер сатып алу кезінде де, стадионға кіргенде де мұқият тексеріледі. "УЕФА-мен келісілген және барлық ойынға бірыңғай болып белгіленген билеттің бағасы 30 000 теңгеден 250 000 теңгеге дейін болады. Баға саясаты турнир талаптарына және Чемпиондар лигасы матчтарын ұйымдастырудың халықаралық тәжірибесіне сәйкес келеді", - деп жазылған хабарламада. Билеттердің бір бөлігі дәстүрлі түрде бекітілген әлеуметтік және клуб квоталары аясында бөлінеді. Олар "Қайрат" Академиясының және клуб филиалдарының бапкерлері мен тәрбиеленушілеріне, паралимпиадалық спорт түрлерінің спортшыларына, сондай-ақ клубтың қызметкерлері мен ардагерлеріне беріледі. Белгілі бір квота клуб демеушілеріне қолданыстағы серіктестік міндеттемелер аясында қарастырылған. Сондай-ақ, клуб желіде билеттің алдын ала сатылымы туралы жалған ақпарат таралып жатқанын ескертті. Билетті тек ресми арналардан, яғни клубтың ресми сайты, Qairat SuperApp мобильді қосымшасы және Ticketon сервисі арқылы сатып алуға болады.

Қазақстанда соңғы бес жылда ажырасу жағдайлары азайған

14-09-2025 Hits:17 Жаңалықтар sitemanager

Елімізде соңғы 5 жылда ажырасу жағдайы 16 пайызға төмендепті. Бұл туралы мәдіметті Қазақстандықтарды отбасы күнімен құттықтаған Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева айтты, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Министр мәліметінше, соңғы бес жылда ажырасу шамамен 16%-ке төмендеді. 2020 жылы – 48,2 мың болса, 2024 жылы – 40,5 мыңға дейін төмендеген. "Елімізде отбасы институтының нығайып келе жатқаны қуантады. Социологиялық деректерге сүйенсек, қазақстандықтардың басым бөлігі үшін (85–89%) басты құндылық – ерлі-зайыптылар мен балалар арасындағы өзара сүйіспеншілік, сыйластық пен түсіністік. Дәл осы құндылықтар мықты әрі берекелі отбасының негізін қалайды", - дейді министр. Бұл ерлі-зайыптылардың жауапкершілігінің артып, отбасын сақтап қалуға ұмтылысын айғақтайды, дейді Балаева. Бұдан басқа отбасы құндылықтарын дамыту бойынша: 2019 жылдан бастап Жоғарғы Сотпен бірлесіп, кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі соттарда "Бақытты отбасы" жобасы жүзеге асырылып келеді; Неке құрғалы жатқан жұптарға арналған қарым-қатынасты үйлестіруге бағытталған оқыту бағдарламаларына ерекше көңіл бөлінеді; Ата-ана жауапкершілігін арттырып, бала тәрбиесіне саналы көзқарас қалыптастыруды мақсат еткен "Ата-аналар академиясы" жобасы жұмыс істейді. Азаматтарды қолдауға отбасы қолдау орталықтары да елеулі үлес қосып отыр. Елімізде 131 орталық жұмыс істейді.

Қазақстан жалақы бойынша нешінші орында тұрғаны белгілі болды

12-09-2025 Hits:22 Жаңалықтар sitemanager

Қазақстан ЕАЭО елдері арасында жалақы бойынша нешінші орында тұрғаны белгілі болды. Спутниктің жазуынша, Еуразиялық экономикалық комиссия одаққа мүше елдерде жалақының көлемі қалай өскенін жариялаған, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Ресми мәліметке сәйкес, биыл жарты жылдың ішінде номиналды және нақты жалақы одақтың барлық мемлекетінде өсті. Олар: Қырғызстан – 19,6 процент; Беларусь – 18 процент; Ресей – 14,5 процент; Қазақстан – 10,7 процент; Армения – 5,6 процент. Ал орташа жалақыны долларға шаққанда Қазақстан екінші орында тұр. Ресей – 1 110 доллар (96 216 рубль); Қазақстан – 849 доллар (434 789 теңге); Беларусь – 815 доллар (2 575 беларусь рублі); Армения – 753 доллар (294 621 драм); Қырғызстан – 481 доллар (42 020 сом). Айта кетері, бұған дейін сарапшылар Қазақстан және ЕАЭО-ның басқа да елдеріндегі ең төменгі жалақыны салыстырған болатын.

Қазақстанда баспана құны қымбаттай ма?

11-09-2025 Hits:39 Жаңалықтар sitemanager

Елімізде көп тұрғынның басты бас ауруы баспана мәселесі екені баршаға аян. Дей тұрғанымен, пәтер құны жыл өткен сайын көтеріліп барады. Соңғы мәліметке сүйенсек, республика бойынша жаңа үйдің орташа бағасы бір метрі үшін 538 534 теңге болса, дайын баспананың бір шаршы метрі 558 533 теңгені құрайды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Мұндай ақпаратты Ұлттық статистика бюросы жариялады. Мәліметте баспана бағасының есебін көрсетілген. Яғни, биыл тамыз айында тұрғын үйді сатып алу-сату бойынша 41 380 мәміле тіркелген. Соның ішінде 8 527 жеке үй және 32 853 пәтер бар. Шілде айымен салыстырғанда мәмілелердің саны 4,1%-ға өсті. Бір жылдық өсім 1,3 процентті құрап отыр. Баспана көп сатылатын өңірлер: Астана - 9 457 мәміле (22,9%); Алматы - 8 402 (20,3%); Қарағанды облысы - 2 923 (7,1%). Тамызда ең аз мәміле Ұлытау облысында тіркелген. Ол жақта бір айда небәрі 283 үй сатылған. Бір жылда жаңа тұрғын үйлердің бағасы 11,3 процентке, ал қолданыстағы пәтерлердің құны 8,8 процентке көтерілді. Тұрғын үйді жалға алу төлемі де 8,5 процентке өскен. Республика бойынша жаңа үйдің орташа бағасы бір метрі үшін 538 534 теңге болса, дайын баспананың бір шаршы метрі 558 533 теңгені құрайды. Өңірлерде жаңа үйлер бір жылда айтарлықтай қымбаттады. Олар: Павлодар қаласында – 25,8%; Қызылорда мен Алматы қалаларында – 15,3%; Шымкентте - 14,8%. Ал қолданыстағы пәтер нарығында бағаның ең жоғары өсімі Ақтөбе (20,2%), Павлодар (17,8%) мен Алматыда (16,6%) тіркелген.

Алматыда самокат тебуге тыйым салынуы мүмкін

09-09-2025 Hits:40 Жаңалықтар sitemanager

Алматыда самокат тебуге тиым салынуы мүмкін. Мәслихаттың кеңейтілген отырысында электросамокаттар, мопедтер және электробайктар мәселесі қаралды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Бұл туралы Спутник жазды. Алматы мәслихатының депутаты Бейбіт Құсайынов қалада самокаттарды жалға беруді толығымен тоқтатуды ұсынған. Мәслихаттың кеңейтілген отырысында электросамокаттар, мопедтер және электробайктар мәселесі қаралған болатын. Сол кезде депутат Бейбіт Құсайынов нақты талаптар орындалғанға дейін электросамокаттарға уақытша шектеу енгізуді ұсынды. "Арнайы тұрақтар орнатылмайынша, қауіпсіз веложолақтар жасалмайынша және жалға беру және жүргізу ережелері қабылданбайынша электросамокаттарды уақытша тоқтату қажет. Тек осылай біз қаланы баршаға ыңғайлы әрі қауіпсіз ете аламыз", - дейді Құсайынов. Оның айтуынша, самокаттардың жылдамдығы реттелмейді. Оған қоса, тротуарларда және жол бойында қалай болса солай тастап кетеді. "Бұл жаяу жүргіншілерге кедергі келтіріп, қауіп төндіреді. Мен өзім қаланы жаяу аралағанды ұнатамын, бірақ көбінесе артыманан жүйткіп өткен самокаттар қарапайым серуенді қауіпті жағдайға айналдырады", - деді депутат.

Қазақстанда жер беру тәртібі өзгереді

08-09-2025 Hits:51 Жаңалықтар sitemanager

Елде жер беру тәртібі өзгереді. Президент әкімдіктер қайтарылған жердің бәрін келесі жылдың ортасына дейін тұрақты айналымға енгізуі керегін тапсырды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Спутниктің жазуынша, Қасым-Жомарт Тоқаев ауыл шаруашылығы жерлерін беру тәртібін өзгертуді тапсырған. Осы уақытқа дейін мемлекет меншігіне қайтарылған ауыл шаруашылығы жерлері аз емес. Бірақ үш жылдың ішінде 13,5 млн гектардан астам жер қайтарылса да, жартысы ғана жаңа жер иеленушілерге таратылды. "Сондықтан әкімдіктер қайтарылған жердің бәрін келесі жылдың ортасына дейін тұрақты айналымға енгізуі керек. Бұл шара арқылы жайылым тапшылығы мәселесі де шешілуге тиіс. Жалпы, жер қатынастарына қатысты заңсыздық пен қағазбастылықты жою қажет. Сол үшін ауыл шаруашылығы жерлерін беру тәсілдерін түбегейлі өзгерту керек", - деді Тоқаев халыққа арнаған жолдауында. Президенттің айтуынша, жерді бөлуге қатысты шешім цифрлық форматта және электронды конкурстардың негізінде қабылдануы шарт. "Үкімет жылдың соңына дейін заңнамаға тиісті өзгерістерді ұсынуы қажет", - деді Тоқаев. Осы орайда президент жасанды интеллектіні қолданып, ауыл шаруашылығы жерлеріне спутникпен мониторинг жасаудың тиімділігін арттыру керектігін де ерекше айтты. "Соның негізінде жердің сапасына, егіннің шығымына, дәнді-дақылдардың жай-күйіне және қай жерге қандай дақыл егілгеніне терең талдау жасалуға тиіс. Бұл – орман шаруашылығына да қатысты мәселе. Солтүстік Қазақстан облысында 9 мың гектар орманның иесіз жатқаны анықталды", - деді мемлекет басшысы. Бұдан бөлек, жер ресурстарының бірыңғай цифрлық картасы әзірленеді. Оған кадастрлық мәліметтерді, инфрақұрылымға және жер қойнауын пайдалануға қатысты ақпаратты кіріктіру қажет.

Қайрат - Реал Мадрид ойыны: Алматыдағы Орталық стадион ретке келтірілуде

05-09-2025 Hits:61 Жаңалықтар sitemanager

Алматыдағы Орталық стадионды ретке келтіру жұмыстары қауырт жүргізілуде. Қатаң кестеге сай ойын алаңы Чемпиондар лигасының матчына уақытында дайын болуы тиіс, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Бұл туралы Спорт ғимараттары дирекциясы хабарлады. ҚазАқпараттың жазуынша, Алматының орталық стадионы УЕФА-ның төртінші санатына ие. Бұл деңгей Чемпиондар лигасы мен өзге де еурокубоктердің жартылай финалына дейінгі ойындарын өткізуге мүмкіндік береді. Футбол алаңы, жарықтандыру жүйесі, киім ауыстыратын бөлмелер, командалар мен төрешілерге арналған аймақтар барлық талапқа толық сәйкес келеді. Сондай-ақ халықаралық матчтарды өткізуге құқық беретін сертификаттар да бар. Дегенмен нысанда әлі де жөндеу мен жаңарту жұмыстарын жүргізу керек. Дирекция өкілдері стадиондағы басты олқылықтар ретінде сынып қалған орындықтар мен ескі дәретханаларды атады. "Стадион ескілеу, ал көрермендердің бір бөлігі нысан мүлкіне ұқыпсыз қарайды", — делінген хабарламада. Дирекция орталық стадион алдағы «Қайрат» — «Реал Мадрид» ойынына толық дайын болатынын мәлімдеді. Атап айтқанда, қажетті жөндеулер жасалып, тазалық пен қауіпсіздікті сақтау шаралары күшейтіледі, халықаралық деңгейдегі ойындарды өткізуге қойылатын барлық талап орындалады. "Әдетте матчтардан кейін орындықтардың бір бөлігі зақымдалады, сондықтан олар үнемі тексеріліп, ауыстырылып отырады. Қазір бұл мәселе қатаң бақылауда: креслоларды ауыстыру және қалпына келтіру жұмыстары жүргізіліп жатыр, аумақ абаттандырылды. Бұған дейін санитарлық-гигиеналық тораптарға (дәретханаларға — авт.) жеңіл жөндеу жасалса, қазір кешенді жөндеу басталды", — деп атап өтті Спорттық нысандар дирекциясы.

Қазақстанда микрокредит беру қағидасы бекітілді

04-09-2025 Hits:58 Жаңалықтар sitemanager

Елімізде микрокредит беру қағидалары бекітілді. Бұл ақпаратпен Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі бөлісті, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Бұйрық 2026 жылғы 2 шілдеде күшіне енеді. "Микрокредит бойынша сыйақы мөлшерлемесі туралы ақпаратты қамтитын жарнаманы тарату немесе орналастыру кезінде, жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі цифрлық түрде көрсетіледі. Жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін жарнамада өзге ақпаратты көрсету кезінде пайдаланылатын қаріптен кіші қаріппен көрсетуге жол берілмейді", — делінген құжатта. Микроқаржы ұйымдары клиенттермен жұмыс істеу тәртібі жөніндегі ереже келесі тармақтарды қамтиды: — клиенттердің құқығы мен мүддесін сақтау саясаты мен рәсімі;— микрокредит беруге өтінішті қарау рәсімі мен мерзімі (өтініш беру қажет болған жағдайда);— микрокредит беру кезінде клиентпен өзара іс-қимыл рәсімі;— мүгедектігі бар және қозғалысы шектеулі жандарға қызмет көрсету тәртібі, қаржы ұйымдарына қойылатын ұлттық стандарт талаптарын ескере отырып (2026 жылғы 2 шілдеден бастап);— мүгедектігі бар және қозғалысы шектеулі жандарға сенімді тұлғаның қатысуымен қызмет көрсету ерекшеліктері (2026 жылғы 2 шілдеден бастап). "Микроқаржы ұйымына, микроқаржы омбудсмен немесе сотқа көрсетілетін микроқаржылық қызмет бойынша дау туындаған кезде клиентке оның жүгіну құқығы туралы хабарлайды. Осы мақсатта клиентке микроқаржы ұйымының, микроқаржы омбудсменнің орналасқан жері, электрондық поштасы және интернет-ресурсы (бар болса) туралы ақпарат берілуі тиіс", — деп түсіндірілген бұйрықта.

Елде электровелесипедтерді де тіркеу міндеттелді

03-09-2025 Hits:51 Жаңалықтар sitemanager

Елімізде электровелосипедтерді де тіркеу міндеттелді. Алматы полициясы қазірдің өзінде қуаты 250 ваттан асатын және сағатына 25 шақырымнан жоғары жылдамдықпен жүретін электровелосипедтердің міндетті түрде тіркелуі керек екенін ескертуде, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Полиция мәлімдеуінше, мұндай санаттағы электровелосипедтер заң бойынша мопед санатына жатады. Бұл туралы ҚазАқпарат жазды. Алматы Полиция департаменті әкімшілік полиция басқармасының процессинг орталығының басшысы Айдын Меркімбаев Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингіде кейінгі жылдары электровелосипедшілер саны едәуір артқанын айтты. Алайда бұл қала тұрғындарына ыңғайлы әрі экологиялық тұрғыда таза көлік болғанымен, оны пайдаланар кезде заң талаптары ескеріле бермейді. Тіркеу қалай жүргізіледі? Қазіргі үлгідегі көптеген электровелосипед сағатына 40-45 шақырымға дейін жылдамдық алып, қуаты 400 ваттан асатын қозғалтқышпен жабдықталған. Бұл қарапайым велосипед емес, заң бойынша мопед ретінде тіркелуі қажет. Тіркеу рәсімі мыналарды қамтиды: • техникалық паспорт алу; • мемлекеттік тіркеу нөмірін беру; • сақтандыру полисін рәсімдеу; • жүргізушінің «А» санатындағы куәлігінің болуы. Бұл үшін иесі арнайы автоХҚО-ға жүгінуге тиіс. Онда көлік құралы тексеріліп, VIN-код беріледі және нөмірлік белгі рәсімделеді. Барлық қызмет қолданыстағы заңнама аясында көрсетіледі. Айдын Меркімбаевтың айтуынша, процедура мопедті тіркеумен бірдей. Айыппұл мен жауапкершілік Тіркелмеген электровелосипедті айдағандарға 10 АЕК (39 320 теңге) көлемінде айыппұл салынады. Сондай-ақ көлік айыптұраққа қойылады. Айдын Меркімбаевтың сөзінше, тіркелмеген электровелосипедтер жол қозғалысына қатысушыларға қауіп төндіреді. Мұндай көліктерді ұрлық немесе апат кезінде бақылау қиын, ал жол-көлік оқиғасының барлық салдары жүргізушінің өз мойнында. Жол апаты статистикасы Полицияның дерегінше, жыл басынан бері Алматыда мопедтер 534 рет жол апатына ұшыраған. 10 мыңнан астам жүргізуші әкімшілік жауапкершілікке тартылып, 1 700 көлік айыптұраққа қойылыпты. Электросамокат пен электровелосипедтің иелері 12 мыңға жуық құқықбұзушылық жасаған.

Қазақстанда енді кредит бірден берілмейді

02-09-2025 Hits:59 Жаңалықтар sitemanager

Елімізде енді несиеге өтініш бірден қабылданбайды. 24 сағаттық "шешім қабылдау" кезеңі енгізілмек, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Бұл туралы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрағасы Мадина Әбілқасымова айтты. Сондай-ақ, агенттік басшысы қандай кредиттер бірден берілмейтінін де жіпке тізіп берді. Сөзінше, енді 600 мың мен 1 млн теңге аралығындағы кредиттер бойынша 8 сағаттық "шешім қабылдау кезеңі" болады. Президент қол қойған заңға сәйкес, тұтынушылық кепілсіз онлайн-кредиттерді рәсімдеу кезінде "шешім қабылдау кезеңі" енгізіледі. Негізгі мақсат - халықты алаяқтардан қорғау және дұрыс шешім қабылдауға уақыт беру. "Енді, 255 АЕК-тен, яғни, 1 млн теңгеден асатын барлық кредит бойынша 24 сағаттық "шешім қабылдау кезеңі" енгізіледі. Банк осы уақыттың ішінде алаяқтардың бар-жоғын, кридеттің қандай мақсатта ресімделіп жатқанын және тағы басқа қауіп-қатерлерді тексеруге міндетті. Өтініш берген адам да ойланып, кредит алудан бас тарта алады", - деді Әбілқасымова журналистерге берген сұхбатында. Ал 150-250 АЕК, яғни, 600 мың мен 1 млн теңге аралығындағы кредиттер бойынша 8 сағаттық "шешім қабылдау кезеңі" болады. "Бұрын кредиттер бірнеше минуттың ішінде ресімделетін. Енді олай болмайды", - деп қорытындылады сөзін Әбілқасымова.

Билет құны қанша? 30 қыркүйек алматылық Қайрат Реал Мадридпен ойнайды

01-09-2025 Hits:203 Жаңалықтар sitemanager

Алматылық "Қайрат" футбол клубы чемпиондар лигасының негізгі кезеңіне жолдама алғаннан кейін елімізге карольдік клуб Реал Мадрид келетін болды. Тіпті алғашқы ойын 30 қыркүйекке белгіленіп отыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. "Қайрат" футбол клубы "Селтик" командасының әлсіз тұсын пенальти кезеңінде тапқаннан кейін Чемпиондар лигасының негізгі туында өнер көрсетеді. Жеребе тартылды. Футболшыларымызды әлемдік ірі клубтармен ойын күтіп отыр. Алғашқы кездесу карольдік клуб Реал Мадридпен Алматының Орталық стадионында өтеді. Десе де, бүгінде әлеуметтік желіде бұл ойынға билеттердің сатылымға шығып кеткені, бағасының тым жоғары болуы халықты әбден сарсаңға салды. Осы олқылықтың шын-өтірігіне қатысты алматылық клуб ресми мәлімдеме жасады. Онда ойынға қатысты билеттердің әлі сатылымға шықпағанын кесіп айтты. "Әлеуметтік желілерде таралып жатқан «Қайрат» — «Реал Мадрид» УЕФА Чемпиондар лигасы матчының билетін сату немесе алдын ала брондау жайлы ақпарат — шындыққа жанаспайтын, жаңсақ хабарлама. Билетке қатысты жалғыз ресми дереккөздер — клубтың ресми сайты мен «Қайрат» ФК-ның әлеуметтік желідегі ресми парақшалары. Қазіргі уақытта билеттің сатылымға шығу күні мен бағасы бекітілген жоқ. Жанкүйерлерден бөгде хабарландыруларға сенбеулерін және билетті бейресми арналар арқылы сатып алмауларын қатаң түрде сұраймыз", — делінген клубтың хабарламасында. Сонымен қатар, футбол клубы өзінің instagram-дағы парақшасында нақты ойындар кестесін жариялаған. 18.09 – «Спортинг» (қонақта)30.09 – «Реал Мадрид» (өз алаңында)21.10 – «Пафос» (өз алаңында)05.11 – «Интер» (қонақта)26.11 – «Копенгаген» (қонақта)09.12 – «Олимпиакос» (өз алаңында)20.01 – «Брюгге» (өз алаңында)28.01 – «Арсенал» (қонақта) Айта кетейік, Реал Мадридпен кездесу 30 қыркүйек күні Алматының Орталық стадионында өтеді. Матч жергілікті уақыт бойынша сағат 21:45-те басталады.

Кредитті ерте жапқандар айыппұл төлемейді
Енді елімізде кредитін ерте жапқандар айыппұл төлемейді. Яңни, жеке тұлғалар несиені кез келген уақытта айыпақы төлемей мерзімінен бұрын өтей алады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Қазақстанда 31 тамыздан бастап кредитті ерте жабуға қатысты жаңа заң күшіне енеді. Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі дерегіне сүйенсек, 31 тамыздан бастап қарызды мерзімінен бұрын өтегені үшін айыппұл санкциялары заңды тұлғаларға ғана қолданылатын норма күшіне енбек. "Жеке тұлғалар кредитті кез келген уақытта айыпақы төлемей мерзімінен бұрын өтей алады. Бұл норма барлық шартқа, оның ішінде бұрын жасалған шарттарға қолданылады. Алайда өзгерістер күшіне енгенге дейін төленген айыппұл мен айыпақы қайтарылмайды", - дейді ведомство. Агенттік, мерзімінен бұрын төлем борыш жүктемесін азайтуға, кредиттік тарихты жақсартуға және қарыз алушылардың қаржылық орнықтылығын нығайтуға ықпал етеді деген ойда.
Тәуелсіз ел болғалы Қазақстанға 1 миллионнан аса этникалық қазақ көшіп келген
2025 жылы 8 051 этникалық қазақ тарихи отанымен табысып, қандас мәртебесін алған. Жалпы 1991 жылдан бері республикаға 1 млн 156,1 мың этникалық қазақ оралыпты, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Бұл туралы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі жазды. Ондағы мәліметке сүйенсек, жыл басынан Қазақстанға келген қандастардың 44,2% Өзбекстаннан, 43,2% — Қытайдан, 5% — Түрікменстаннан, 2,7% — Монғолиядан, 2,4% — Ресейден, және 2,5% басқа елдерден. Осы жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша еңбекке қабілетті жастағы этникалық қоныс аударушылар саны 59,1%-ды, еңбекке қабілетті жастан кіші 31,8%-ды және зейнеткерлер 9,1%-ды құрайды. Еңбекке қабілетті жастағы қандастардың ішінен білім деңгейі бойынша 15,7%-ы жоғары білімді, 28,1%-ы кәсіби орта білімді, 53,5%-ы жалпы орта білімді, және 2,7% білім жоқ. Қоныс аударған этникалық қазақтар республиканың түрлі өңірлеріне қоныстанды. Сонымен бірге, қандастарды қоныстандыру үшін келесідей еңбек күші тапшы өңірлер анықталды: Ақмола, Абай, Қостанай, Павлодар, Атырау, Батыс, Шығыс және Солтүстік Қазақстан облыстары. "Қоныстандыру өңірлерінде 2025 жылға арналған қандастарды қабылдау квотасы 2 309 адамды құрайды. 2025 жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша қоныстандыру өңірлеріне 1 286 қандас қоныс аударды. Жоғарыда аталған өңірлерде қоныстанған қандастарға көшуге субсидия түрінде мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады — бір мезгілде отағасына және отбасының әрбір мүшесіне 70 АЕК (275,2 мың теңге) мөлшерінде; тұрғын үй жалдауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге — бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК (59-дан 118 мың теңгеге дейін) мөлшерінде", — делінген министрлік таратқан ақпаратта. Жыл басынан бері 563 қандасқа түрлі қолдау шаралары көрсетілді. Атап айтқанда, 221 адам тұрақты жұмысқа орналастырылды. Сонымен қатар ерікті қоныс аударудың тиімділігін арттыру мақсатында азаматтарды солтүстік өңірлерге қоныс аударуға қатысатын жұмыс берушілерді қолдау бойынша институционалдық шаралар қабылданды. Тұрғын үй сатып алу, салу үшін немесе ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша бастапқы жарнаның бір бөлігін жабу үшін экономикалық ұтқырлық сертификаты тұрғын үй құнының 50%-ы немесе бір отбасына 4,56 млн теңгеге дейін мөлшерінде біржолғы өтеусіз және қайтарымсыз негізде енгізілді.
Алматыда "Алматы-3" теміржол вокзалы салынбақ
Оңтүстік шаһар Алматыда жаңа «Алматы-3» теміржол вокзалын салу жобасы бойынша жұмыстар жалғасып жатыр. Қазіргі уақытта нысанның Боралдай – Аңсеңгір аралығындағы техникалық-экономикалық негіздемесі әзірленуде, деп хабарлайды Алатау телеарнасы ҚазАқпаратқа сілтеме жасап. Қалалық мобильділік басқармасының агенттіктің ресми сауалына берген жауабына сәйкес, бұл жұмыстарды 2025 жылғы 31 қазанға дейін аяқтау жоспарланған. "Боралдай – Ақсеңгір аралығында жолаушы және жүк қозғалысын қамтамасыз ету үшін «Алматы-3» вокзалын салу жөніндегі техникалық-экономикалық негіздеме әзірленіп жатыр. Жұмыстарды аяқтау мерзімі – 2025 жылғы 31 қазан (сараптамадан өтусіз)," – делінген жауапта. Құрылыс жұмыстарының басталуы мен барлық кезеңінің аяқталу мерзімі техникалық-экономикалық негіздеме дайын болған соң белгілі болады. Сондай-ақ қазіргі уақытта нақты құны мен қаржыландыру көзі анықталған жоқ. Жоба аясында қоршаған ортаға әсерін бағалау бөлімі бойынша қоғамдық тыңдаулар өткізу жоспарланған. Қалалық мобильділік басқармасы дерегінше жоба шеңберінде көліктік торап ұйымдастырылып, оған қалааралық және қалалық автобустар аялдамалары, LRT, жеке көліктер мен такси тұрағы кіреді. Әрі «Алматы-3» вокзалының құрылысы мегаполистің көлік инфрақұрылымын дамытудағы маңызды қадам болмақ. Болжам бойынша, жаңа вокзалдан қатынайтын жолаушылар саны 2027 жылы шамамен 1,12 млн адамға жетеді, ал 2040 жылға қарай 1,97 млн адамға дейін өседі. Бұдан бөлек, жүк айналымы 2030 жылға қарай жылына 620 мың тоннаға жетуі мүмкін. Алматыда үшінші теміржол вокзалын салу жоспары алғаш рет 2021 жылы айтыла бастаған еді. 2024 жылдың басында Алматы әкімдігі жаңа теміржол платформасы үшін жер учаскесі «Қазақстан темір жолы» АҚ-ның магистральдық желісінде орналасқанын хабарлаған. Жоба Мәдениет шағын ауданының маңында жүзеге асырылып, платформаны «Қазақстан темір жолы» өз күшімен салатыны айтылған. Сол кезде жаңа вокзалдың 2026-2027 жылдары пайдалануға берілуі жоспарланған еді.

Қазақстанда оқушыны мектептен мектепке EGov арқылы ауыстыруға болады
Елімізде, енді оқушыны мектептен мектепке EGov арқылы ауыстыруға болады. Бұл қызмет есептен шығару және бекіту талондарын, сондай-ақ жеке іс құжаттарын тапсыруды талап етпейді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Спутниктің жазуынша, мұндай мәліметпен Оқу-ағарту министрлігі бөліскен. Тіпті оқушыларды EGov порталы арқылы мектептен мектепке қалай ауыстыруға болатыны жайында да нұсқаулық жариялап отыр. Ата-аналар мен заңды өкілдер баланы бір мектептен екінші мектепке ауыстыруды eGov.kz порталы арқылы жүзеге асыра алады. Онда тұрғылықты жері бойынша немесе одан тыс кез келген білім беру ұйымын таңдап, өтінішті электронды түрде беруге мүмкіндік бар. "Бұл қызмет есептен шығару және бекіту талондарын, сондай-ақ жеке іс құжаттарын тапсыруды талап етпейді. Өтініш беруші оқу тілін таңдап, қажет болса, өтінішін қайтарып ала алады", - деп жазылған хабарламада. Бұл қызметті қолдану үшін мына әрекеттерді орындау керек: eGov.kz порталында тіркелу; "Білім" → "Орта білім" бөлімінде "Балаларды мектептен мектепке ауыстыру" қызметін таңдау; Өтінішті толтырып, ЭЦҚ көмегімен қол қою; Нәтижемен Жеке кабинетте танысу керек.
Елімізде EGOV mobile қосымшасының жаңа нұсқасы іске қосылды
Қаржы министрлігі Egov Mobile мобильді қосымшасының жаңа нұсқасын іске қосты. Бұл – қолданбадағы соңғы жылдарда болған ең үлкен жаңарту. Яғни, қосымшадағы интерфейс қайта жасалды, навигация жақсарды, ақылды іздеу және сандық құжаттарға жылдам қолжетімділік қосылған, деп хабарлайды Алатау телеарнасы Спутникке сілтеме жасап. "Бес жыл ішінде eGov Mobile мобильді қосымшасын пайдаланушылар саны алты есеге өсіп, 11 миллионнан асты", - делінген хабарламада. Жаңа іздеу және АІ көмекші Негізгі жаңалықтардың бірі – интеллектуалды іздеу. "Енді сұрауды енгізген кезде барлық тиісті нәтижелер көрсетіледі: қызметтер, өмірлік жағдайлар. Іздеу жолының жанында жасанды интеллект негізінде EGOV АІ виртуалды көмекшісі пайда болды", - деп атап өтті министрлік. eGov AI қолданбаға енгізілген және пайдаланушыларға мемлекеттік қызметтер туралы қажетті ақпаратты жылдам табуға көмектеседі. "Ол чат форматында жұмыс істейді – сұрақ қойсаңыз болды, АІ көмекші қарапайым сөздермен не істеу керектігін түсіндіреді, қажет болған жағдайда оны тікелей қажетті бөлімге немесе қызметке бағыттайды", - делінген хабарламада. Жеңілдетілген навигация Енді басты бетте ең танымал қызметтердің белгішелері бар. EGov логотипі бар белгіше көрнекті жерде орналасқан және барлық қызмет жинақталған каталогқа тікелей апарады. "Навигация үшін қызметтер электронды үкімет пен Е-лицензиялау порталының бағыттарына бөлінеді", - делінген хабарламада. Жаңа "қызметтер" Пайдаланушыларға ыңғайлы болу үшін сандық қызметтердің толық тізімі енді қосымшаның төменгі мәзіріндегі "қызметтер" белгішесі арқылы қолжетімді. "Бөлім интерфейсі интуитивті бола бастады: әр қызметке қарсы батырма түріндегі белгіше орналастырылды – басқан кезде қызмет автоматты түрде танымал тізімге қосылады", - дейді ведомство. Бетте негізгі мүмкіндіктердің қысқаша сипаттамалары көрсетілген баннерлер бар, бұл қолданбаның мүмкіндіктерін жылдам шарлауға көмектеседі. Сандық құжаттарға қол жеткізу Жеке куәлік, төлқұжат, туу туралы куәлік және басқа да маңызды құжаттар енді тікелей басты бетте көрсетіледі – бөлек бөлімге өтудің қажеті жоқ. "Бұл оның түпнұсқалығын тексеру үшін қажетті құжатты немесе QR кодын бірден көрсетуге мүмкіндік береді", - делінген хабарламада. Өмірлік жағдайлар каталогы Бұл сізге қадамдық нұсқаулар алуға мүмкіндік береді. Мысалы, емханаға қалай тіркелу, құжаттарды қалпына келтіру немесе жүргізуші куәлігін алу. "Қажетті жағдайды таңдағанда құрылымдық ақпарат ашылады: не істеу керек, қайда жүгіну керек, қандай қызметті пайдалану керек және әр жағдайда қандай…
Қазақстан халқы бір айда қанша адамға өсті
Қазақстандағы халық саны бір ай ішінде қанша адамға өсті. Мұндай мәліметті Ұлттық статистика бюросы жариялады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Ресми мәліметке сәйкес, 1 шілдеде қазақстандықтардың саны 20 387 811 адамға жеткен. Осылайша, бір айдың ішінде 17,1 мыңға көбейді. 1 маусымда 20 370 672 адам болған. Халық тығыз орналасқан аймақтар: Алматы - 2 319 893 адам; Түркістан облысы - 2 150 228 адам; Алматы облысы - 1 578 089 адам; Астана - 1 576 337 адам; Шымкент - 1 277 743 адам; Жамбыл облысы - 1 220 041 адам; Қарағанды облысы - 1 132 697 адам. Халық саны аз аймақтар: Ұлытау облысы - 220 266 адам; Солтүстік-Қазақстан облысы - 518 049 адам; Абай облысы - 599 449 адам. Бүгінде қазақстандықтардың басым бөлігі - 12 899 438 адам қалада тұрады. Ал ауыл халқының саны - 7 488 373 адам.

Қазақстанда балалар саны 7 миллионға жуықтады
Елімізде балалардың саны 7 миллионға жуықтады, бұл халықтың 35 пайызы. Бұл туралы Оқу-ағарту министрлігі балалардың құқығын қорғау комитетінің төрағасы Насымжан Оспанова айтты. Ол осы орайда балалардың ақпараттық, цифрлық қауіпсіздігіне алаңдаушылық білдіріп отыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. "Бала құқықтары туралы конвенцияға сәйкес, мемлекет кәмелетке толмағандардың психикалық және физикалық саулығына зиян келтіруі мүмкін ақпараттар мен материалдарға қол жеткізуін болдырмауы тиіс. Осы орайда 2023 жылы Оқу-ағарту министрлігі ЮНИСЕФ бірлесіп зерттеу жүргізді. Зерттеудің мақсаты — балалардың цифрлық сауаттылығын тексеріп, интернеттен келуі мүмкін қауіптерді анықтау. Нәтиже алаңдатарлық болып шықты", — дейді Насымжан Оспанова. Балалардың құқығын қорғау комитеті басшысының айтуынша, ақпарат баланың психикасына айтарлықтай әсер етеді. Кез келген ақпараттың екі қыры бар. "Жағымсыз ақпараттарға келсек, баланың ойын өзгертеді және бұрмалайды, қиялына ықпал етеді, жаңа мінез-құлық үлгісін қалыптастырады, соның салдарынан оның психикалық және психо-эмоционалдық денсаулығына зиян келеді. Одан бөлек, балалар арасындағы зорлық-зомбылық, жеке деректі қолдану қаупі бар", — дейді ол. Бүгін елордада ЛГБТ насихаттың балалар мен жасөспірімдерге әсерін зерттеу нәтижесі талқыланды. Аталған шараға сарапшылар, ғалымдар, мемлекеттік органдар өкілдері, депутаттар мен қоғамдық ұйымдар өкілдері қатысты. Айта кетейік, зерттеу нәтижесінде белгілі болғандай, қазақстандық жасөспірімдердің 10-12 пайызы бейтаныс адаммен кездесуге барғанын мойындаған. Десе де, сауалнама нәтижесіне сәйкес, қазақстандықтардың 80 пайызы ЛГБТ насихатты заңмен шектеуді қолдайды.
Қазақстанда банк картасын басқа біреуге бергендер қылмыстық жауапкершілікке тартылмақ
Елімізде банк картасын өзге біреуге бергендер енді қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Өйткені, көп жағдайда зардап шеккендер өздерінің қылмысқа қатысушы екенін түсінбейді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Ішкі істер министрлігі дербес деректерді қорғау және қаржы қызметі саласындағы қауіпсіздікті арттыру үшін қылмыстық заңнамаға өзгеріс енгізді. Polisia.kz. дерегіне сүйенсек, қылмыстық кодекстің жаңа 232-1 бабына өзгерістер енгізілді. "Өзінің банктік деректемелерін үшінші тұлғаларға бергендерге, сондай-ақ материалдық сыйақы немесе мүліктік сипаттағы пайда үшін немесе оларды алу мақсатында үшінші тұлғаның мүддесіне, я болмаса пайданы көздеп, төлемдер немесе ақша аударымдарын жүзеге асырғаны үшін қылмыстық жауаптылық енгізілді", - деп мәлімдеді ведомство. Алаяқтар берілген деректерді қылмыстық кірісті қолма-қол ақшаға айналдыру немесе басқа азаматтарды алдау үшін пайдаланады. Көп жағдайда зардап шеккендер өздерінің қылмысқа қатысушы екенін түсінбейді. Есіңізде болсын: жеке және банктік деректер жай ғана ақпарат емес, бұл сіздің мүлкіңіздің, қауіпсіздігіңіздің және заң алдындағы жауапкершілігіңіздің кілті. Ішкі істер министрлігі кеңес береді: - ешқашан банктік деректеріңізді үшінші тұлғаларға бермеңіз;- картаңызды немесе шотыңызды беру арқылы "оңай ақша табуға" келіспеңіз;- күдік туындаған жағдайда банкке немесе құқық қорғау органдарына хабарласыңыз.
Елдегі мектеп асханаларында фастфуд сатуға тиым салынады
Елдегі орта мектептер асханаларында гамбургер, чебурек секілді фастфуд сатуға тиым салынады. Мұндай талапты денсаулық сақтау министрлігі енгізеді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. Спутниктің жазуынша, бұған дейін мектеп асханаларында газдалған сусын мен кәмпитті сатуға тыйым салынған болатын. Енді денсаулық сақтау министрі Ақмарал Әлназарова жаңа талап бойынша қандай тамақты сатуға тыйым салынатынын айтты. Сөзіне сүйенсек, мектеп асханаларында дайын тамаққа қосылатын қанттың мөлшері 3,5 есеге, ал тұздың мөлшері 2-2,5 есеге азайтылады. Оны мектептегі мейірбикелер тексеріп отырады. Сондай-ақ, министр мектеп буфеттерінде жеңіл сіңетін көмірсуларға, атап айтқанда, гамбургер, чебурек сияқты фастуфтқа тыйым салынатынына да тоқталды. Еске салайық, бұған дейін елімізде мектеп оқушыларын тамақтандырудың жаңа стандарты бекітілгенін жазған едік. Жаңа стандартқа сәйкес, жаңа піскен көкөністер, жемістер мен табиғи өнімдердің үлесі артады.

Prev Next

БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР

СОҢҒЫ ЖАҢАЛЫҚТАР

ТЕЛЕХИКАЯЛАР