ЖАҢАЛЫҚТАР

Елдегі ең төменгі жалақы мөлшері өсті. Бұған дейін 70 000 теңге көлемінде болатын, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап Мемлекет басшысының тапсырмасын іске асыру мақсатында Қазақстанда ең төмен жалақы мөлшері 70 000 теңгеден 85 000 теңгеге дейін ұлғайтылды. Енді Еңбек кодексіне сәйкес жұмыс берушілер жұмыскерлерге еңбекақыны ЕТЖ-дан төмен болмайтын деңгейде қамтамасыз етуге міндетті.

Нәтижесінде 85 мың теңгеге дейін жалақы алатын түрлі меншік нысанындағы кәсіпорындардың барлық салаларында жұмыс істейтін 1,8 миллионға жуық жалдамалы жұмыскердің, оның ішінде бюджет саласындағы 350 мың қызметкердің ақшалай кірістері өседі.

Бірінші кезекте ЕТЖ арттыру "жалақысы төмен" қызметкерлерге қатысты болады. Екіншіден, жалақы деңгейін белгілеу кезінде ЕТЖ көрсеткішін пайдаланатын жұмыс берушілер разрядаралық біліктілік жүйесін ескере отырып, қызметкерлердің басқа санаттарының жалақысын қайта қарайтын болады.

Елімізде 1 қаңтардан газбен жүретін автокөліктерге арнайы белгі жапсыру міндеті күшіне енді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Спутниктің жазуынша, СИМ техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 24 қарашадағы бұйрығына сәйкес, "Жол қозғалысын реттеудің техникалық құралдары. Қолдану қағидалары" ұлттық стандартына толықтырулар енгізілді. Оған сәйкес, жаңа жылдан бастап қазақстандықтар газбен жүретін автокөлігіне арнайы белгі қоюға міндеттеледі.

Арнайы белгі – жиегі қара түсті және "GAS" деген жазбасы бар сары теңбүйірлі үшбұрыш.

"Өкінішке қарай, кейде газ жабдығы орнатылған көлік біздің азаматтар үшін қауіпті болуы мүмкін. Осыған байланысты газбен жүретін көліктердің жабық тұрақтарға кіруіне тыйым салынады. Дәл осындай автомобильдерді сәйкестендіру және мұндай тыйымдарды әкімшілендіру үшін арнайы белгі енгізілді", - деп түсіндірді техникалық реттеу және метрология комитетінің төрағасы Қуаныш Елікбаев.

Арнайы белгі жабық паркингке кірген кезде көліктерді оңай ажыратуға және тиімді бақылауға көмектеседі.

Газбен жүретін, бірақ көлігінде "GAS" белгісі жоқ жүргізушілерге 3 АЕК (2024 жылы 11 076 теңге) айыппұл салынады.

Сауда министрлігінің ақпаратынша, елімізде газ баллон жабдығы орнатылған 380 мыңнан астам автокөлік тіркелген.

Жапонияның орталық бөлігінде Исикава префектурасындағы Ното түбегінде бірнеше жойқын жер сілкінісі тіркелді. Соңғы дерекке сүйенсек, қаза тапқандар саны 30-дан асқан, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Kyodо агенттігінің дерегіне сүйенсек, зардап шеккендердің барлығы әлі құтқарылмаған. Ондағы жолдардың зақымдануына байланысты халықты құтқару қиынға соғып жатыр. Исикава префектурасының салыстырмалы түрде шалғайдағы Ното түбегіндегі ең қатты зардап шеккен аймаққа мыңдаған әскери қызметкер, өрт сөндіруші мен полиция жіберілді.

Дүйсенбі күні Жапонияның орталық бөлігінде Исикава префектурасындағы Ното түбегінде 7,6 балдық жер сілкінісі болды. Көптеген ғимараттар қирап, он мыңнан аса адам жарықсыз қалды. Жапон үкіметінің мәліметінше, 97 мыңнан астам адам эвакуацияланып, түнді шұғыл эвакуация орталықтары ретінде пайдаланылатын спорт залдары мен мектептерде өткізді.

Еліміз электр қуатын ең тұтынатын елдер қатарына қосылды. 2022 жылы жан басына шаққанда 44,7 мың кВт∙сағ энергия тұтынған, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Спутниктің жазуынша, бұл әлемдегі ең жоғары көрсеткіштердің бірі. Салыстыру үшін айтсақ, дүниежүзілік орташа көрсеткіш жан басына шаққанда 21 мың кВт∙сағ, Еуропа елдерінде — 38,2 мың кВт∙сағ, Азия елдерінде — 19,1 мың кВт∙сағ.

ТМД және Орталық Азия елдері арасында энергия тұтыну деңгейі Қазақстанмен салыстырғанда Түрікменстанда (жан басына шаққанда 71,4 мың кВт∙сағ) және Ресейде (55,5 мың кВт∙сағ) жоғары, Беларусьте (31,1 мың кВт∙сағ) айтарлықтай төмен. Әзербайжанда (18,7 мың кВт∙сағ), Өзбекстанда (16,9 мың кВт∙сағ) және Украинада (16,3 мың кВт∙сағ).

2021 жылғы дерекке қарағанда, Грузия жан басына 20,8 мың кВт∙сағ, Армения 17,7 мың кВт∙сағ, Молдова 16 мың кВт∙сағ, Қырғызстан 9,3 мың кВт∙сағ және Тәжікстан 7,7 мың кВт∙сағ тұтынған.

Дей тұрғанымен Қазақстан – электр қуатының бағасы жағынан ең арзан елдердің біріне кіреді. Биыл республикада 1 кВт∙сағ электр энергиясының құны 0,05 АҚШ доллары, яғни 23 теңге шамасында болды. Бұл электр энергиясына орташа сату тарифі. Халық үшін құны одан да төмен: 1 кВт∙сағ үшін шамамен 17-18 теңге, яғни 0,04 АҚШ долларынан аз.

Әлемдегі электр энергиясы ең қымбат елдер Дания (0,53 АҚШ доллары), Германия (0,52 АҚШ доллары) және Ұлыбритания (0,47 АҚШ доллары), бұл Қазақстанға қарағанда тиісінше 11, 10 және 9 есе жоғары.

Қытайда бамбук таяқшасына жазылған көне көбейту кестесі табылды. Математикалық кестенің тарихы өте тереңде, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл туралы ҚазАқпарат жазды. Онда көбейту кестесінің Хубэй орталық-қытай провинциясының Цзинчжоу қаласы аумағындағы қазба жұмыстары кезінде табылғаны жазылған. Әр қытайлық жасөспірім жаттайтын бамбук таяқшадағы көбейту кестесі 2300 жылы пайда болған. Инфрақызыл сканерлеу көмегімен ғалымдар тақтайшада мынадай сөздер жазылғанын анықтапты. 

“Бес рет жеті деген — отыз қосу бес, төрт рет жеті — жиырма қосу сегіз, үш рет жеті — жиырма қосу бір. Б.з.д. IV ғасырға, Чжань кезеңіне жататын көбейту кестесі Хунань провинциясынан (Орталық Қытай) табылған ұқсас нұсқадан шамамен жүз жыл алда, - дейді мазарды қазу археологиялық жобасының жауапты жетекшісі Ян Кайюн.

Мазардан математика, әдебиет, мал шаруашылығы, медицинадан фармацевтикаға дейінгі салаларды қамтыған 30 мың иероглифпен жазылған мыңдаған бамбук тақтайша табылған. Цзянхань университеті Тарих институтының доценті Тань Цзиннань мұндай көбейту кестесі Соғысушы мемлекеттер кезеңінде-ақ танымал болып, оны қытайлық шенеуніктер өндіріс пен мүлікті есептеу үшін пайдаланғанын атап өтті. 

Елімізде авторлық құқықты бұзғаны үшін айыппұл салу енгізілмек. Жаңа заң негізінен авторлық әндердің жосықсыз ұрлануына байланысты, деп хабарлайды Алатау телеарнасы Закон-ға сілтеме жасап. 

Дерекке сүйенсек, Әділет министрлігі әнді шығарма авторының рұқсатынсыз караокеде қосуға айыппұл салуды ұсынып отыр. Олар келушілерді емес, тек мекеме иелерін жазаламақ. 

"Мысалы, ұялы телефонды немесе көлікті ұрлау туралы айтсақ, біз бәріміз мұның заң бұзушылық екенін, оның заңсыз екенін, бұл үшін қандай да бір жауапкершілік болуы керек екенін түсінеміз. Ал зияткерлік меншік объектілерін заңсыз пайдалануға келгенде кей пайдаланушылар бұл үшін де жауапкершілік болуы мүмкін екенін түсінбейді", - деп түсіндірді ҚР Әділет министрлігінің Зияткерлік меншік құқығы департаментінің директоры Шолпан Әбдіреева.

Бөтеннің зияткерлік меншігін пайдаланғаны үшін салынатын айыппұл мөлшері әлі белгісіз. Қазір ҚР Қылмыстық кодексінде авторлық құқықты бұзғаны үшін бес жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған. Биыл осындай жеті жағдай ғана тіркелсе, оның екеуі плагиатқа қатысты.

Әділет министрлігі заң жобасын парламенттің қарауына 2024 жылдың көктемінде енгізуді жоспарлап отыр.