ЖАҢАЛЫҚТАР

Қытайда бамбук таяқшасына жазылған көне көбейту кестесі табылды. Математикалық кестенің тарихы өте тереңде, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл туралы ҚазАқпарат жазды. Онда көбейту кестесінің Хубэй орталық-қытай провинциясының Цзинчжоу қаласы аумағындағы қазба жұмыстары кезінде табылғаны жазылған. Әр қытайлық жасөспірім жаттайтын бамбук таяқшадағы көбейту кестесі 2300 жылы пайда болған. Инфрақызыл сканерлеу көмегімен ғалымдар тақтайшада мынадай сөздер жазылғанын анықтапты. 

“Бес рет жеті деген — отыз қосу бес, төрт рет жеті — жиырма қосу сегіз, үш рет жеті — жиырма қосу бір. Б.з.д. IV ғасырға, Чжань кезеңіне жататын көбейту кестесі Хунань провинциясынан (Орталық Қытай) табылған ұқсас нұсқадан шамамен жүз жыл алда, - дейді мазарды қазу археологиялық жобасының жауапты жетекшісі Ян Кайюн.

Мазардан математика, әдебиет, мал шаруашылығы, медицинадан фармацевтикаға дейінгі салаларды қамтыған 30 мың иероглифпен жазылған мыңдаған бамбук тақтайша табылған. Цзянхань университеті Тарих институтының доценті Тань Цзиннань мұндай көбейту кестесі Соғысушы мемлекеттер кезеңінде-ақ танымал болып, оны қытайлық шенеуніктер өндіріс пен мүлікті есептеу үшін пайдаланғанын атап өтті. 

Елімізде авторлық құқықты бұзғаны үшін айыппұл салу енгізілмек. Жаңа заң негізінен авторлық әндердің жосықсыз ұрлануына байланысты, деп хабарлайды Алатау телеарнасы Закон-ға сілтеме жасап. 

Дерекке сүйенсек, Әділет министрлігі әнді шығарма авторының рұқсатынсыз караокеде қосуға айыппұл салуды ұсынып отыр. Олар келушілерді емес, тек мекеме иелерін жазаламақ. 

"Мысалы, ұялы телефонды немесе көлікті ұрлау туралы айтсақ, біз бәріміз мұның заң бұзушылық екенін, оның заңсыз екенін, бұл үшін қандай да бір жауапкершілік болуы керек екенін түсінеміз. Ал зияткерлік меншік объектілерін заңсыз пайдалануға келгенде кей пайдаланушылар бұл үшін де жауапкершілік болуы мүмкін екенін түсінбейді", - деп түсіндірді ҚР Әділет министрлігінің Зияткерлік меншік құқығы департаментінің директоры Шолпан Әбдіреева.

Бөтеннің зияткерлік меншігін пайдаланғаны үшін салынатын айыппұл мөлшері әлі белгісіз. Қазір ҚР Қылмыстық кодексінде авторлық құқықты бұзғаны үшін бес жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған. Биыл осындай жеті жағдай ғана тіркелсе, оның екеуі плагиатқа қатысты.

Әділет министрлігі заң жобасын парламенттің қарауына 2024 жылдың көктемінде енгізуді жоспарлап отыр.

Елдегі қақаған қыс суығы сынады. Синоптиктер ел территориясына солтүстік атлантикалық жылы ауа массасы жылжып келе жатқанын жазды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Казгидромет дерегіне сүйенсек, 19-21 желтоқсанда елдегі қыстың қақаған аязының беті қайтады. Қазақстанға солтүстік атлантикалық жылы ауа массасы жылжып келеді. 

"Қыстың нағыз қақаған аязды кезеңі аяқталады. Қазақстан аумағына Атлантикалық мұхиттың солтүстік бөлігіндегі жылы ауа массасы жылжып келеді. Нәтижесінде еліміздің басым бөлігінде ауа температурасы көтеріледі деп күтіледі. Кезекті солтүстік атлантикалық циклонның салдарынан метеожағдайлар нашарлап, боран соғып, қар жауады, ал қардың арты жаңбырға ұласады, - делінген ақпаратта. 

Сонымен қатар, синоптиктер еліміздің батысы мен оңтүстігінде 21 желтоқсанда кешке, сондай-ақ солтүстікте және орталықта көктайғақ болады деп болжауда.

Петропавлда қолөнершілер тіккен құрақ көрпе Қазақстанның рекордтар кітабына енді. Оның ұзындығы 500 метр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл туралы Спутник жазды. Ондағы дерекке сүйенсек, қолөнершілер республикалық "Аламан құрақ" байқауында ұлттық нақышта көрпе тіккен. Бір шыңды бағындырған шеберлер енді әлемдік рекордқа дайындалып жатыр.

"Кесте тігуді 4 жасымнан бастадым. Ол кезде кішкентай бала едім. Тұрмысқа шыққан соң көрпе тігумен айналыстым. Мұнымен әлі де әуестенемін. Жарыста 1,5 мың қатысушыдан 200 қолөнерші ақтық сынға шықты. Біз соңына дейін жетеміз деп шештік және бұл шешімімізге өкінбедік. Қанша көп күш жұмсадық, бірақ бұл ақталды", - дейді Петропавл қаласының тұрғыны Бақыт Мұстафина.

Петропавлдық қолөнершілер ұлттық тігін өнерінің дәстүрі мен тарихын кейінгі ұрпаққа мұра етуді армандайды. Қазірдің өзінде олар өз тәжірибесін және білімін бөлісуге дайын.

ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (ЕӘҚМ) елдегі зейнеткерлер саны қанша екенін нақтылады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Дерекке сүйенсек, 1 желтоқсандағы жағдай бойынша зейнеткерлер саны 2 миллион 328 мың адамды құрайды.

"2023 жылғы 1 желтоқсандағы жағдай бойынша зейнетақының орташа мөлшері 120 838 теңгені құрады, оның ішінде ынтымақты зейнетақы мөлшері – 82 950 теңге, базалық зейнетақы – 37 888 теңге", – делінген 13 желтоқсандағы хабарламада.

Елімізде 2023 жылдың басынан бері республикалық бюджеттен 3 триллион 33,7 миллиард теңге зейнетақы төленсе, оның 930,6 миллиард теңгесі базалық зейнетақыны төлеуге, 2 триллион 103,1 миллиард теңгесі ынтымақты зейнетақыға бағытталған.

Ведомство 2018 жылдың 1 шілдесінен бастап мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі әрбір алушыға оның зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі ескеріле отырып, жеке тағайындалатынын еске салды. Бұл ретте, зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне 1998 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ынтымақтастығы жүйесінде әзірленген еңбек өтілі, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) төленген кезеңдер кіреді.

Ал міндетті зейнетақы жарналары неғұрлым жүйелі және толық көлемде төленсе, зейнеткерлік жасқа жеткенде базалық зейнетақы төлемінің мөлшері соғұрлым жоғары болады.

Әлемдегі ең бай бес отбасы тізімі жарияланды. Көш басында Әл Нахайян әулеті тұр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Тізімді Bloomberg агенттігі жариялады. Дерекке сүйенсек, Әбу-Дабидің билеуші Әл Нахайян әулеті 2023 жылғы әлемдегі ең бай отбасылар рейтингінде көш бастаған. Әулет өкілдерінің бірі – Біріккен Араб Әмірліктерінің Президенті Мұхаммед бен Заид Әл Нахаян. Бұл әулеттің байлығы 305 миллиард долларға бағаланып отыр. 

Екінші орынды Walmart дүкендер желісінің иесі Уолтон отбасы иеленді. «Bloomberg» отбасының байлығы 259,7 миллиард долларға жететінін атап өтті.

Hermes сән үйінің негізін қалаған Гермес отбасы 150,9 миллиард доллармен үшінші орынға жайғасты.

Одан кейінгі орындарды 141,9 миллиард доллар байлығымен Mars брендіне иелік ететін Марс отбасы, сондай-ақ Катар шейхтері мен әмірлерінің билеуші әулеті Ас-Санидың отбасы (133 миллиард) иеленді.