НОВОСТИ

Еліміздегі қар барысының саны жарияланды. Бұл туралы ҚазАқпарат жазды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Ілбіс немесе қар барысы - Қызыл Кітапқа кіргізілген көп жануардың бірі ғана емес, ол - тәуелсіз Қазақстанның ұлттық символы. Адамның көзіне көп түсе бермейтін бұл аң негізінен таулы жерлерде тұрады. Ілбіс жойылып кету қаупі төнген жыртқыш ретінде халықаралық табиғатты қорғау одағының (IUCN) қызыл тізіміне, сондай-ақ жалпы ауданы 500 мың шаршы шақырым болатын Қазақстан, Бутан, Ресей, Қырғызстан, Непал, Өзбекстан, Моңғолия, Тәжікстан, Қытай, Үндістан, Пәкістан және Ауғанстан сияқты 12 елдің Ұлттық Қызыл кітаптарына енгізілген. Соңғы жылдары Қазақстанда жануарлар дүниесін қорғауда оң динамика байқалады. Бұл сирек кездесетін жануардың жойылып кету мәселесін шешу үшін БҰҰ Даму Бағдарламасы Ұлттық серіктестермен бірлесіп, Қазақстандағы ілбіс пен оның мекендейтін жерлерін сақтау бойынша жұмыстар қолға алынды. Бұл жоба 2018 жылдан бастап БҰҰ ДБ мен жаһандық экологиялық қордың (ЖЭҚ) ынтымақтастығы аясында іске асырылып жатыр.

Жобаның маңызды нәтижелерінің бірі - елдегі қар барыстарының саны туралы жыл сайынғы есеп беру жүйесін құру болды. 1990 жылдың басынан бері оның санын екі есеге артты. Қазір Қазақстанда олардың саны 152-189 айналасында. Бұл - 2019 жылмен салыстырғанда 26 пайызға көп.

Бұл деректер еліміздің таулы аймақтарында, соның ішінде Алтай, Жетісу, Алатау таулары мен Солтүстік және Батыс Тянь-Шаньда жүргізілген ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелері мен камера арқылы расталады.

Зоологтердің айтуынша, барыстың ең көп популяциясы Жетісу өңірінде тіркелген. Бұл халықтың жоғары тығыздығына, азық-түлік қорының молдығына, қолайлы экологиялық жағдайға және қорғаныстың болуына байланысты. Бұл жыртқыштар Катонқарағай мемлекеттік ұлттық табиғи саябағында аз кездеседі. Алайда, осыған қарамастан, бұл ұлттық саябақта орнатылған камераға бірнеше рет түсіп қалған. 

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен 2025 жыл Жұмысшы мамандықтарының жылы деп жарияланды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Ақорда ақпаратына сүйенсек, Үкіметке "Жұмысшы мамандықтар" жылын атап өту бойынша қажетті шараларды қабылдау тапсырылған. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Президент Әкімшілігіне жүктелді.

"Жарлық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді", - делінген Ақорда хабарламасында.

Мемлекет басышысы адал әрі табанды еңбегімен табысқа жеткен адамдар қашанда құрметті, сыйлы болуы керек деп мәлімдеді.

Алматы қаласында жыл басынан бері 19 778 жұп заңды некеге тұрған. “Азаматтарға арналған үкімет” мемлекеттік корпорациясынан мәліметіне сүйенсек, биыл ел бойынша оңтүстік шаһар неке саны бойынша көш бастады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Жалпы қала бойынша аудандық АХАТ бөлімдерінде күніне 160-қа жуық жұп некесін қидырып заңдастырады екен. Некеге өтініш берген жұптардың орташа жасы ерлер үшін 27 жас, әйелдер үшін 25 жас.

“ҚР «Неке және отбасы туралы» Кодексінің 10-бабына сәйкес, неке жасы еркектер мен әйелдер үшін он сегіз жас болып белгіленген. Десе де заң ортақ бала болғанда немесе жүктілік кезінде бұл жасты төмендетуге мүмкіндік береді”, – дейді Әуезов аудандық АХАТ бөлімінің басшысы Гүлзия Баимбетова.

Сондай-ақ, Алматыда ажырасуға өтініш бергендердің де саны азаймай отыр. Жыл басынан бері 4429 жұп некесін бұзған. Әдетте АХАТ қызметкерлері ерлі-зайыптыларға ажыраспас бұрын 1 ай уақыт беретінін еске салды.

“Көбіне ажырасуға өтінішті жастар беріп жатады. Ондай кезде барынша некені сақтап қалуға тырысамыз, ойлануға уақыт береміз. Өтініш берген 10 жұптың, 3-4 жұбы қайтып келмейді. Ол да біздің жұмысымыздың жемісі деп есептейміз”, – деп атап өтті АХАТ қызметкерлері.

Естеріңізге салса кетейік, неке қию туралы өтініш 15 күнтізбелік күн бұрын берілу керек. Аталмыш қызмет электронды үкімет порталы немесе екінші деңгейлі банктердің қосымшалары арқылы онлайн режимінде қолжетімді. Жас жұбайлар АХАТ бөлімінде некелерін салтанатты түрде қиятын болса, қосымша қызметке тапсырыс бере алады.

Елімізде енді жолаушылар пойыз күтпей-ақ, вагоннан вагонға ауысу қызметі арқылы билет сатып ала алады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Жаңа бастама неміс мамандарымен бірлесіп іске қосылды. Оған сәйкес, пойызбен белгілі бір жерге апаратын билет болмаса, вагоннан вагонға ауысып жетуге болады.

Қызметті пайдалану тәртібі:

Жолаушы bilet.railways.kz сайтына кіреді;

Бағыт пен сапар күнін таңдайды;

Тікелей билет болмаған жағдайда, жүйе автоматты түрде "пойыз+пойыз" немесе "вагон+вагон" ауысу қызметтерін ұсынады;

Балама нұсқаларды қарау үшін "Вагоннан вагонға ауысу" бөлімін таңдау қажет;

Ұсынылған нұсқалардың ішінен бір пойыз аясындағы қолайлы билет нұсқасын таңдайды.

Билетті рәсімдеу үшін жолаушы қажетті жеке ақпаратты толтырады.

"Мәселен, жолаушы 28 желтоқсан күні "Астана-Алматы" бағытына билет сатып алуды жоспарлайды. Алайда бұл бағытта орын болмаған жағдайда жолаушы әуелі "Астана-Ағадыр" бағытына билет сатып алып, кейін "Ағадыр-Алматы" бағытына сол пойыздың басқа вагонынан билет рәсімдей алады", - дейді мамандар.

"Вагоннан вагонға ауысу" қызметі жолаушыға бір пойызда орын ауыстырып, екі бөлек билет арқылы баратын жерге жетуге мүмкіндік береді.

Елімізде төл теңгенің құлдырауы 2025 жылы да күтілмек. Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығы тіпті көк қағаздың бұдан әрі де нығая беретінін болжап отыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы ҚазАқпаратқа сілтеме жасап. 

Сарапшылар мәліметіне сүйенсек, 2025 жылы теңгенің 1 АҚШ долларына шаққандағы мәні 542,2-ге дейін өспек. 

“Ұлттық валютаның бағамы 2023 жылдың қорытындысындағы деңгейге қарағанда 12,7 пайыз бәсең деңгейде нығайғаннан кейін 2024 жылды 10 пайыздан асатын құлдыраумен аяқтауы мүмкін. Оған ішкі нарықта шетелдік валютаға деген сұраныс ұсыныстан әлдеқайда артуы түрткі болады. 2025 жылы USDKZT бағамы 545,2 теңгеге дейін (қазіргі мәнінен 6 пайыз жоғары) жетуі мүмкін. Теңгенің бағамына шикізат бағасының төмендігі, ОПЕК+ келісімінің аясында мұнай өндіру көлемінің кемуі, Қазақстан шикізатын тұтынатын Қытай, Еуроодақ сияқты негізгі серіктестердің экономикасындағы іркілістері, күннен-күнге өсіп жатқан импорт қысым жасауы ықтимал,” - деп жазады қауымдастық сарапшылары.

Елімізде несие мәселесі көп халықтың мойнындағы жүгі ауыр жайттың бірі. Десе де қаржылық реттеу агенттігі кредитке әйел адамдардың барынша жауапты екенін анықтаған, деп хабарлайды Алатау телеарнасы.

Агенттік дерегіне сүйенсек, елдегі әйелдерге қарағанда ерлер кредитін көп кешіктіретін көрінеді. Қазақстанда банктер мен түрлі қаржылық ұйымдардан қарыз алып, уақытында қайтара алмай жүрген жеке тұлғалардың 52 пайызы – ер адамдар.

Бұл ретте ер адамдар кейінгі 5 жыл ішінде дефолтқа түскен қарыздардың 59 пайыз үлесін алған. Яғни, ерлерге қарағанда әйелдер аз да болса несиені мезгілінде төлеуге тырысады.

Тиісінше, әйелдерге қарағанда ерлердің кредиттері көбірек кешірілген. Қаржылық реттеу агенттігінің мәліметінше, есептен шығару статистикасында заемдардың саны бойынша да (52%), кешірілген берешектің сомасы бойынша да (59%) еркектер басым түсіпті. Кешірілген несиелердің орта мөлшері ерлерде – 545,5 мың теңге болса, әйелдерде – 438,3 мың теңге.

Осыған қарамастан банктер сомасы 15 миллион теңгеден асатын ірі кредиттерді ерлерге көбірек береді. 2 миллионға дейінгі ұсақ қарыздарда ғана әйелдердің үлесі басым.