«Даму» қоры Қазақстандағы шағын және орта бизнес (ШОБ) дамуына маңызды рөл атқарады, кәсіпкерлерге қаржылық және қаржылық емес қолдау көрсетеді, сондай-ақ жаңа жұмыс орындарының құрылуына ықпал етеді. Әсіресе Алматы филиалының қызметі маңызды, себебі Алматы елдің ең ірі экономикалық және іскерлік орталығы болып саналады, мұнда көптеген кәсіпкерлік бастамалар мен стартаптар шоғырланған.
Қазіргі таңда қор Алматы қаласындағы кәсіпкерлердің 20,4 мыңнан астам жобасын жалпы сомасы 2,2 трлн теңгеге қолдады. Оның ішінде несиелік портфельдің 85%-ы микро және шағын бизнеске тиесілі, оның ішінде жаңадан бастаған кәсіпкерлер мен стартаптар бар. Бұрын қаланың экономикасының негізгі драйверлері сауда мен қызмет көрсету салалары болса, бүгінде өңдеу өнеркәсібінің тұрақты өсімі байқалуда, бұл экономикалық құрылымның әртараптануын және бизнестің сыртқы факторларға төзімділігін арттырғанын көрсетеді.
Қор бағдарламаларына қатысатын кәсіпкерлердің әлеуметтік-экономикалық үлесі жыл сайын артып келеді. Соңғы жылдардың деректері бойынша, өнім өндірісінің көлемі 16 620 млрд теңгені, бюджетке 1 242 млрд теңге салық төленгенін, ал құрылған және сақталған жұмыс орындарының саны 140 мыңнан асты көрсетеді. Бұл тек іскерлік белсенділіктің өсуін ғана емес, сонымен қатар Қор бағдарламаларының қаланың экономикасын дамытуға және тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға елеулі әсерін көрсетеді.
2025 жылдың алғашқы тоғыз айында Алматы филиалы льготалы кредиттеуге 359 жоба (95 681 млн теңге), кредит кепілдігі бойынша 258 жоба (43 774 млн теңге, кепілдіктер сомасы 24 289 млн теңге), сондай-ақ пайыздық мөлшерлемелерді субсидиялауға 245 жоба (жалпы несие сомасы 48 282 млн теңге) мақұлдады. Ең белсенді дамып жатқан салалар — өңдеу өнеркәсібі, көлік және қоймалау, сауда және қызмет көрсету салалары, бұл еліміздің оңтүстік аймағының астанасында өндірістік сектордың кеңейіп келе жатқанын көрсетеді.
Мемлекет басшысының экономикалық өсімді жеделдетуге бағытталған тапсырмаларын орындау мақсатында Қор ШОБ пен ірі жобаларды қаржыландыруға кепілдік қорларын іске қосты. Шағын және орта бизнес үшін мынадай шарттар белгіленген: несие сомасы — 7 млрд теңгеге дейін, Қор кепілдігі — 85%-ға дейін, бірақ 3,5 млрд теңгеден аспайды, кепілдік мерзімі қаржыландыру мерзіміне сәйкес келеді. Қазіргі таңда Банк ЦентрКредит, Halyk Bank, Freedom Bank және Forte Bank қоса алты екінші деңгейлі банктермен келісімшарттар жасалған.
Ірі жобалар үшін 7 млрд теңгеден жоғары несие қарастырылған. Мұнда заемщиктің өз қаражаты кемінде 20%, қалған 80% екінші деңгейлі банктер немесе даму институттары арқылы қаржыландырылады. Қор кепілдігінің максималды сомасы — жобаның құнының 30%-ына дейін, несие мерзімі — 15 жылға дейін. Кепілдік құны ШОБ үшін 1,5%, ірі жобалар үшін 2%, комиссия негізгі қарыз қалдығына пропорционалды түрде азаяды, ал кепілдік қайтарылмайтын және шартсыз болып табылады.
Қор микро және шағын бизнесті пайыздық мөлшерлемелер бойынша субсидиялауға ерекше назар аударады. Бұл кәсіпкерлерге экономиканың басым бағыттарында жобаларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Бағдарлама бойынша несие сомасы 200 млн теңгеден аспайды, заемщик үшін ставка — 12,3%, ал айырмашылық Қор арқылы өтеледі. Әлеуметтік кәсіпкерлік үшін ставка 11,3%-ға дейін төмендетілген. Субсидиялау мерзімі — 3 жыл, ұзартусыз. Процедура қарапайым: кәсіпкер банктен өтініш береді, мақұлданған соң банк құжаттарды Қорға жібереді, одан кейін үшжақты келісімшарт жасалып, субсидиялар аударылады. Қосымша қолдау жергілікті атқарушы органдар қаражаты есебінен де жүргізілуі мүмкін, мұнда аймақтық координаторлар басым бағыттарды анықтайды.
2025 жылы «Даму» қоры жаңа льготалы несие беру бағдарламасы «Өрлеу»-ді іске қосты. Бағдарлама бойынша қаражат екінші деңгейлі банктерде орналастырылып, кәсіпкерлер біркелкі 12,6% ставкамен қаржыландырылады. Несие максималды сомасы — инвестициялық мақсаттарға 7 млрд теңге және айналым қаражатты толықтыруға 3,5 млрд теңге. Сондай-ақ 2025 жылғы 1 қаңтардан кейін берілген кредиттерді қайта қаржыландыру мүмкіндігі бар. Қаржыландыру мерзімі — инвестициялық жобалар үшін 10 жылға дейін, айналым қаражат үшін — 3 жылға дейін, ал бағдарлама қатысушылары қосымша Қор кепілдігін рәсімдей алады.
Осылайша, «Даму» қоры Қазақстандағы кәсіпкерлікті қолдаудың негізгі институты болып қала береді, стартаптардан бастап ірі жобаларға дейін бизнеске кешенді қолдау экожүйесін жасайды. Қордың қолдауымен іскерлік белсенділік артып, жаңа жұмыс орындары ашылады, қала бюджетіндегі салықтық әлеует өседі, ал Алматы экономикасы әртараптандырылған әрі қазіргі заманғы сын-қатерлерге төзімді бола түседі.
