ЖАҢАЛЫҚТАР

Су ресурстары және ирригация министрлігі елдегі ең ірі су қоймаларының бестігін тізбектеді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Ведомства дерегіне сүйенсек, бұл тізімге Сергеев, Шүлбі, Шардара, Қапшағай және Бұқтырма су қоймалары енген. Тізім мынадай:

1 ОРЫН. Бұқтырма су қоймасы
Қазақстандағы ауданы бойынша ең үлкен су қоймасы - Бұқтырма . Оның ауданы - 5490 шаршы шақырым, орташа тереңдігі - 9,6 м. Ертіс өзеніндегі Бұқтырма ГЭС бөгеті құрған су қоймасы 1967 жылы қолданысқа берілді. Нысан энергетика, су көлігі, өнеркәсіп, балық және ауыл шаруашылығы, ауыз су қажеттіліктерін реттейтін көп функциялы резервуар болып табылады. Бұдан бөлек, Бұқтырма су қоймасы ұзақ жылдар бойы Ертіс ағынын тұрақтандыруда маңызды рөл атқарады. Осы арқылы су көлігінің қозғалысына қолайлы жағдай жасайды.

2 ОРЫН. Қапшағай су қоймасы
Алматы облысындағы Іле өзенінде орналасқан Қапшағай су қоймасы ауданы бойынша екінші орында. Іле өзенінің ағынын реттеу үшін салынған су қоймасы негізгі қызметімен қатар ирригациялық, балық өсіру және рекреациялық мақсаттарға да пайдаланылады. Қоймаға су жіберу 1970 жылы басталды. Бүгінде оның ауданы - 1847 шаршы шақырым, көлемі - 18,14 текше шақырым. Су қоймасына Түрген, Шілік, Есік, Талғар, Қаскелең өзендері де құяды. Қапшағай су қоймасы аймақтың көрікті әрі туристік орындарының бірі саналады. Сондай-ақ экономиканың түрлі салалары үшін су ресурсының маңызды көзі.

3 ОРЫН. Шардара су қоймасы
Сырдария өзенінде орналасқан Шардара су қоймасы 1967 жылы пайдалануға берілді. Ауданы - 783 шаршы шақырым, орташа тереңдігі - 6,3 метр болатын су қоймасы Түркістан облысының су шаруашылығы жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылады. Ол ағынды реттеп қана қоймай, аймақтың энергетикалық және ирригациялық қажеттіліктерін өтейді. Сондай-ақ Шардара қаласын ауыз сумен қамтамасыз етіп отыр.

4 ОРЫН. Шүлбі су қоймасы
Шығыс Қазақстан облысындағы Шүлбі ГЭС бөгеті қалыптастырған Шүлбі су қоймасы бүгінгі рейтингте төртінші орынға орналасты. Бұқтырма және Шүлбі ГЭС арасында орналасқан нысан жанама ағынды маусымдық реттеуді қамтамасыз етеді. Су қоймасының жалпы ауданы - 255 шаршы шақырым, көлемі - 2,39 текше шақырым.

5 ОРЫН. Сергеев су қоймасы
Солтүстік Қазақстан облысындағы Сергеев су қоймасы еліміздегі ең үлкен су қоймаларының «бестігіне» кіреді. Оның ауданы - 117 шаршы шақырым, көлемі - 693 млн. текше метр. Орташа тереңдігі – 5,9 м. 1969 жылы қолданысқа берілген су қоймасы ұзақ жылдар бойы су ағынын реттеп келеді. Мұнда Сергеев ГЭС орналасқан. Су қоймасы өңірдің энергетикалық және коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктерін, сонымен қатар ирригация жүйелерін сумен қамтамасыз етіп отыр. Сол себепті солтүстік өңір экономикасы үшін аса маңызды нысан саналады.

Енді Алматы облысының жолдарын камерасы бар патрульдік көліктер бақылайды. Осылайша полиция жол жүру ережесін бұзғандарды бірден тіркеп отырмақ, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Алматы облысындағы жол ережесін бақылауды қолға алған полиция жұмысын alataunews.kz жазды. Дерекке сүйенсек, полиция департаменті жол қауіпсіздігінің алдын алу жұмыстарының тиімділігін арттыру мақсатында 20 қызметтік көлікке арнайы құрылғы орнатқан. 

“Аппараттық-бағдарламалық кешен фото және видео жазуға, көлік құралдарының жылдамдығын өлшеуге, көліктің мемлекеттік нөмірін тануға, жалпы көлік апатына әкелетін жол қозғалысы ережелерін бұзғандарды анықтауға арналған», – деп түсіндірді бұл жұмыс жоспарын Алматы облыстық Полиция департаментінің басшысы Бауыржан Әленов.

Құрылғы жолдағы және тұрақтағы көліктердің нөмірін автоматты түрде таниды, алынған деректер Бас прокуратураның жанындағы әкімшілік құқық бұзушылықтардың бірыңғай тізіліміне жіберіледі.

Алматы облысының әкімі Марат Сұлтанғазиев Талғар ауданындағы су тасқыны қаупі бар аймақтарды аралады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы alataunews.kz-ке сілтеме жасап. 

Ондағы ақпаратқа сүйенсек, жұмыс сапарымен Талғар ауданына барған өңір басшысы су тасқынының алдын алуға ерекше назар аударып, оған қатысты шараларды дер кезінде қолға алу керегін баса айтқан. Алдымен аса қауіпті аймақ саналатын Бесағаш ауылдық округі мен Талғар қаласындағы селден қорғайтын бөгетті аралау барысында мұндағы қауіпті учаскелерді көріп шықты. Үлкен Алматы каналы орналасқан Бесағаш ауылының №1 учаскесі басты назарда болды. Төтенше жағдайлар қызметкерлері мен селден қорғау мамандары еріген қар мен жаңбырдың салдарынан су басуы мүмкін аймақ туралы егжей-тегжей баяндады. Әсіресе Алатау тас жолының Бесағаштан өтетін тұсындағы жағдай қауіпті, мұнда 300 адам тұратын 60-қа жуық үйді басуы мүмкін. Бұл қауіп-қатердің алдын алу үшін дренаждық құрылысты салу, құбырлар мен суағарларды орнату ұсынылды.

Сонымен қатар, Мұратбаев көшесінен бастау алып, аймақтың жолымен Үлкен Алматы тасжолын кесіп өтіп, 6,45 шақырымға созылып жатқан Талғар өзенінің арнасын реттеу жоспарланды. Мақсат – өзен арнасының жағалауы мен түбін нығайту. 

Марат Елеусізұлы осыдан 6 жыл бұрын Бесағаш ауылындағы бірнеше үйді су басқанын еске салып, шұғыл шара қолдану керектігін айтты. Сондай-ақ 2017 жылы Бурабай коттедж қалашығында үйлердің үстіне тау опырылып, үйді саз бен балшық басып қалғанын да тілге тиек етті. Саяжай иелері оның қауіпті екенін жерді сатып алып, құрылыс жұмыстарын жүргізгеннен кейін ғана білген. 

Әкім жұмыс сапарының соңында 2005 жылы салынған селді бөгейтін Талғар бөгеніне барды. Бетоннан жасалған құрылымға 8,4 миллион текше метр су сыяды. Талғар өзенінің жоғарғы ағысында жалпы ауданы 117,9 шаршы метрді құрайтын 92 мұздық бар, сондай-ақ сол маңдағы басқа 20 мұздықтың жетеуі сел қаупін тудырады.Осы қауіптерге орай әкім селден қорғау органдарына бөгеттің жағдайын үздіксіз қадағалап, суды жіберуді тапсырды.

Алматылық полицейлер қоғамдық көліктерге “102” арнасына шығатын дабыл түймесін орнатуды ұсынды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл Полиция департаментінің қызметкерлері жолаушылар тасымалымен айналысатын автобус парктерінің өкілдерімен кездесу барысында айтылды. Онда қандай да бір оқыс жағдайда дабыл түймесін басу арқылы бірден «102» арнасына түседі. Сондай-ақ көлік ұйымының диспетчерлік қызметіне де лезде хабар береді.

Бұған қоса қалалық Әкімшілік полиция басқармасының басшылығы автобустардағы бейне және дыбыс жазатын бақылау камераларын жаңартуды ұсынды.

“Басты мақсат – қоғамдық көліктегі кез келген құқық бұзушылыққа “мүлдем төзбеушілік” және жүргізушілер мен жолаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету”, - деді Алматы қалалық ПД әкімшілік полиция басқармасы бастығының орынбасары Болатбек Баятанов.

БЖЗҚ төлемдері 5 пайызға өсті. Осылайша зейнеткерлерге төленетін қаражат мөлшері де артып отыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Қор БЖЗҚ-дан төлемдер зейнетақы төлемдерінің сомасын есептеу әдістемесі бойынша жүзеге асырылатынын еске салды. Закон.кз-тің жазуынша белгілі бір санаттағы алушыларға: мерзімсіз белгіленген 1 немесе 2 топтағы мүгедектерге, сондай-ақ зиянды және қауіпті өндірістерде жұмыс істеген, жинақтары жалпы сомасы кемінде алпыс теңгені құрайтын міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған адамдарға ай сайын, әдістемеде ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшерін ұлғайту факторларын түзету қарастырылған.

"Әдістемеге сәйкес зейнеткерлікке шығатын азаматтарға төлемдер келесідей есептеледі: төлемдерді қабылдаудың бірінші жылында жинақталған зейнетақы қаражатының сомасы зейнетақы жинақтарының төлем мөлшерлемесіне 6,5% көбейтіліп, 12-ге бөлінеді. Жоғарыда аталған шарттардың біреуінен артық қанағаттандыратын тұлғалар үшін ең жоғары мәнді түзету коэффициенті қолданылады", - делінген хабарламада.

Бұл ретте, Бірыңғай зейнетақы қорынан төленетін ай сайынғы зейнетақы төлемі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің (2024 жылы ең төменгі күнкөріс деңгейінің) кемінде 70%-ы мөлшерінде жүзеге асырылады. (Минимум 43 407 теңге). Мәселен, жыл басынан бері Бірыңғай зейнетақы қорынан төленетін ең төменгі төлем мөлшері 30 384,9 теңгені (70 % * 43 407 теңге) құрады.

БЖЗҚ төлемдері 5 пайызға өсті. Осылайша зейнеткерлерге төленетін қаражат мөлшері де артып отыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Қор БЖЗҚ-дан төлемдер зейнетақы төлемдерінің сомасын есептеу әдістемесі бойынша жүзеге асырылатынын еске салды. Закон.кз-тің жазуынша белгілі бір санаттағы алушыларға: мерзімсіз белгіленген 1 немесе 2 топтағы мүгедектерге, сондай-ақ зиянды және қауіпті өндірістерде жұмыс істеген, жинақтары жалпы сомасы кемінде алпыс теңгені құрайтын міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған адамдарға ай сайын, әдістемеде ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшерін ұлғайту факторларын түзету қарастырылған.

"Әдістемеге сәйкес зейнеткерлікке шығатын азаматтарға төлемдер келесідей есептеледі: төлемдерді қабылдаудың бірінші жылында жинақталған зейнетақы қаражатының сомасы зейнетақы жинақтарының төлем мөлшерлемесіне 6,5% көбейтіліп, 12-ге бөлінеді. Жоғарыда аталған шарттардың біреуінен артық қанағаттандыратын тұлғалар үшін ең жоғары мәнді түзету коэффициенті қолданылады", - делінген хабарламада.

Бұл ретте, Бірыңғай зейнетақы қорынан төленетін ай сайынғы зейнетақы төлемі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің (2024 жылы ең төменгі күнкөріс деңгейінің) кемінде 70%-ы мөлшерінде жүзеге асырылады. (Минимум 43 407 теңге). Мәселен, жыл басынан бері Бірыңғай зейнетақы қорынан төленетін ең төменгі төлем мөлшері 30 384,9 теңгені (70 % * 43 407 теңге) құрады.