ЖАҢАЛЫҚТАР

Алматыда кешқұрым күн райы бұзылып, халық жүрегіне үрей ұялатты. Тіпті күшейген жел шаңды дауылға ұласқан, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Алматы қаласы кеш бата кенеттен шаңды дауыл астында қалды. Көтерілген құм мен шаң халықты қатты қорқытты. Артынша қара бұлт үйіріліп, 

Алматыда кешкі уақытта жел күшейіп, шаңды дауыл тұрды. Салдарынан қалада шаң мен құм көтеріліп, жұртты әбігерге салды.

Тіпті ауа-райының күрт нашарлауына және екпінді желдің 18-24 м/с дейінгі жылдамдыққа байланысты нөсер жаңбырмен бірге қаланың барлық ТЖ қызметтері мен коммуналдық кәсіпорындары күшейтілген жұмыс режиміне ауыстырылды.

Төтенше жағдайлар министрлігінің дерегіне сүйенсек, қатты дауыл мен арты нөсер жауынға ұласқан Алматыда жеке үйлердің аулалары мен төрт көшенің жекелеген учаскелерінде 38 жергілікті су тасқыны болған. Ал 112 желісіне тұрғындардан автомашиналарға 13 жағдай, құрылыстарға (2), газ құбырларына (3) ағаштардың құлауы туралы хабарламалары келіп түскен. 

Қазіргі уақытта азаматтық қорғау қызметтері мен жергілікті атқарушы органдар су басу салдарын уақтылы жоюда.

Десе де ауа райының тосын мінезін жергілікті халық желіде жариялап та жатыр. Бейнежазбалардан қаңылтыр шатырлар мен дуалдардың қисайып, біқатар көшенің, тұрғын үйлердің жарықсыз қалғаны да айтылуда. 

Қазақстан ажырасу көрсеткіші бойынша 105 елдің ішінде екінші орынға шықты. Адам шошырлық статистиканың көш басында Мальдив аралдары тұр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

2024 жылдың 4 наурызында жаңартылған Petrelli Previtera мәліметі бойынша, Қазақстан ажырасу саны бойынша 1000 адамға шаққанда 4,6 көрсеткішімен әлемде Мальдив аралдарынан кейін екінші орынға шыққан. Мамандар еліміздегі ажырасуға негізінен туыстарының араласуы (61%), моральдық шектеулердің жоқтығы (41%) және ажырасу процесінің жеңілдігі (25%) себеп болып жататынын айтады. Басқа проблемаларға қазіргі қоғамға сәйкес келмейтін қатаң гендерлік рөлдердің сақталуы және некеге деген көзқарастың өзгеруі болып отыр. 

Ranking.kz сараптамалық сайты да 2023 жылы Қазақстанда некеге тұрғандар мен ажырасқандардың саны азайғанын жазған. Өткен жылы 120,9 мың неке тіркелген. Бұл 2022 жылмен салыстырғанда 6 пайызға аз және еліміз үшін рекордтық төмен көрсеткіш. Тіпті некелер саны ең аз болған 2008 жылдың өзінде (2016 жылғы мәліметті есептемегенде, ол туралы цифр жоқ) сол кездегі Қазақстан халқының саны қазіргіден аз – 16 миллион адам болғанына қарамастан, 135 мыңнан астам жұп ресми түрде шаңырақ көтерді. Бұл жағдай ХХІ ғасырдағы алғашқы жаһандық экономикалық дағдарыстың ортасында болды. Қалаларда тіркелген некелердің саны 2023 жылы 80 мыңға, ал ауылдық жерлерде 40,9 мыңға дейін азайыпты. 

Ажырасу саны да рекордтық минимумға жетті: өткен жылы 16,8 мың ажырасу тіркелген. Некенің ең көп саны Алматыда (13,1 мың), одан кейін Түркістан облысы (11,8 мың) және Астана (10,4 мың) қалаларында тіркелген. Ең аз неке Ұлытау облысында тіркелді – небәрі 1,5 мың. Ажырасудың ең көп саны да Алматыда (2,3 мың), одан кейін Қарағанды ​​облысы мен елордада – әрқайсысында 1,5 мың ажырасу тіркелген. Ең аз ажырасқан Ұлытау облысының халқы – бар-жоғы 198.

Қазақстанда 2023 жылы некеге тұру көрсеткіші 1000 адамға шаққанда 6,46-дан 6,07-ге дейін төмендеді. Некенің ең жоғары көрсеткіші елордада болды – 1000 адамға шаққанда 7,46. Ең төменгі көрсеткіш Түркістан облысында. Ажырасу көрсеткіші 1000 адамға шаққанда 0,84-ті құрады, өткен жылы 0,89 болған. Ажырасудың ең жоғары көрсеткіші Шығыс Қазақстан, Қарағанды ​​және Павлодар облыстарында болса, ең төменгі көрсеткіш Түркістан облысында болды.

Ажырасудың жоғары көрсеткішіне қарамастан, Қазақстандағы жастардың 82,5 пайызы (18-29 жас) болашақта некеге тұрып, балалы болуды қалайды.

Ажырасу деңгейі жоғары елдердің ондығына сонымен қатар Гуам, Ресей, Молдова, Беларусь, Қытай, Аруба, Литва және Доминикан Республикасы кіреді.

Елімізде жұмыссыз жастарға қомақты қаражат беріледі. Гранттық жобаға өтініш беру басталып та кетті, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Мәдениет және ақпарат министрлігінің дерегіне сүйенсек, еліміздің 20-ға жуық өңірінде жұмыссыз жастарға грант беру басталған. Өтінімдерді қабылдау 24 сәуір сағат 23:59-ға дейін жалғасады. Қаражат мөлшері 1 миллион теңгеге дейін. 

"Zhas Project" жобасына 18-34 жас аралығындағы NEET санатындағы жастар (уақытша жұмыспен қамтылмаған) қатыса алады.

"Zhas Project" жас қазақстандықтардың мүмкіндігін арттыруға бағытталған. Жобаға қатысушылар өз аймағындағы әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған тиімді бастамаларды жүзеге асырып, сонымен қатар көшбасшылық қабілетін де дамыта алады", - делінген министрлік хабарламасында.

Жоба жеңімпаздарының әрқайсысына әлеуметтік бастамаларды іске асыру үшін 1 миллион теңгеге дейін шағын гранттар бөлінеді.

"Болашақта 280 жоба іске асырылатын болады. Өтінімдерді қабылдау 24 сәуір сағат 23:59-ға дейін жалғасады. Әр өңір бойынша жобаны басқаратын және өтініш қабылдайтын үкіметтік емес ұйымдардың байланыс мәліметтері cisc.kz сайтында, Zhas Project бөлімшесінде көрсетілген ", - делінген ақпаратта.

Еліміз әлемдегі бақытты мемлекеттер елулігіне енді. Тіпті қазақстандықтар қытайлықтарға қарағанда бақытты болып шықты, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Спутниктің жазуынша, бұл туралы БҰҰ және Gallup халықаралық зерттеу компаниясы мәлімдеген. Ғалымдар мемлекеттердің өмір сүру сапасын талдаған. Халықтың жай-күйі, психологиясы, экономика мен әлеуметтік жағдай, өмір сүру ұзақтығы, өзін еркін сезіну, тіпті жемқорлық факторларына дейін зерттелген.

Сонымен әлемдегі ең бақытты ел қатарында Финляндия, Дания, Исландия, және Швеция мен Израиль енген. Бақытты елдер ондығында Австралия да бар. 

Ал азуын айға білеген АҚШ 23-орында, Ұлыбритания 20-орынға табан тіресе, Қытай 60-шы орынға шықты.

Қазақстан халқы қытайлықтарға қарағанда бақытты болып шықты. Ол 6,188 индексімен 49-орынға ие болды. Тіпті Жапониядан да асып түскен. Аталмыш мемлекет бұл тізімде 51 орынға тұрақтаған. 

Айта кетейік, ең бақытты мемлекеттер тізімінің соңында Ауғанстан тұр.

Алматы қаласына жұмыс сапарымен барған Қасым-Жомарт Тоқаев "Астана" алаңында өтіп жатқан мерекелік іс-шарада Қазақстан халқын Ұлыстың ұлы күнімен құттықтады. Бұл туралы Ақорда жазды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Мемлекет басшысы өз сөзінде төл жаңа жылымыз Наурыз мейрамын ата дәстүрімізге сәйкес барша жұртымыздың бір ел, бір халық болып қарсы алатыны жөнінде айтты.

“Бабаларымыз ежелгі заманнан бері Ұлыс күнін жыл басы ретінде атап өткен. Қазір Әз Наурыз күллі халыққа ортақ жалпыұлттық мерекеге айналды. Оны ұлтына, дініне қарамастан барша жұртымыз ерекше күтеді, бірге атап өтеді. Дана халқымыз «Жақсы сөз – жарым ырыс» деп бекер айтпаған. Жаңа жылды жақсы ниетпен, пайдалы іспен бастау – талайдан қалыптасқан дәстүр. Бұл күні қонақжай жұртымыз ақ дастарқан жайып, бір-біріне ақжарма тілектерін айтады. Бұлақтың көзін ашып, тал егеді, тазалыққа баса мән береді. Наурыз мерекесінде халқымыздың асыл қасиеттері мен құндылықтары түгел көрініс тапқан. Биыл Ұлыстың ұлы күні Рамазан айымен тұспа-тұс келіп отыр. Қазақ жеріндегі дін мен дәстүрдің үйлесімі дәл осы кезде айқын көрінеді”, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Президент биылдан бастап Наурыз мейрамы 10 күн бойы аталып өтіп жатқанына тоқталды. Наурызнамаға сәйкес, бүгін елімізде «Ынтымақ» күні.

“Бірлік пен ынтымақ – еліміздің басты құндылықтарының бірі. Біз жанашырлық, тілеулестік сияқты асыл қасиеттерді дәріптеуіміз қажет. Еліміздің бірлігі мен татулығы әрдайым бекем болса, елдігіміздің тұғыры мәңгі болады. Мен бұған кәміл сенемін”, – деді Мемлекет басшысы.

Қасым-Жомарт Тоқаев жаңару мен жаңғырудың символына айналған Наурыз мейрамы биыл қоғам дамуының жаңа кезеңіне қадам басқанымызды білдіретінін атап өтіп, барлық азаматтың жүрегінен орын алатын іргелі құндылықтардың айқындалғанына назар аударды.

“Еліміздің алдында биік мақсат тұр. Бұл – Әділетті Қазақстанды құру. Біз адал еңбек етіп, адал табысқа жете алатын әділ қоғам орнатуымыз керек. Мұндай қоғамды адал азаматтар қалыптастырады. Бір сөзбен айтсақ, әділдік пен адалдық – әрдайым қатар жүретін егіз ұғым. Сондықтан біз құрып жатқан қоғамда баршаға бірдей мүмкіндік беріледі. Әділетті мемлекет – бұл заң мен тәртіп үстемдігі. Озық мемлекет болу үшін бәріміз тек жарқын болашаққа сеніммен қарауымыз керек. Біздің үмітіміз – жастар. Қазақстанның келешегі сіздердің қолдарыңызда. Белсенді, санасы сергек, ойы ұшқыр, адал, көзі ашық жастарға біз әрдайым қолдау көрсетеміз”, – деді Президент.

Мемлекет басшысы құттықтау сөзінде егемендігіміздің алтын бесігі болған Алматыны еліміздің рухани, ғылыми және экономикалық орталығы деп атады.

“Алматы бүкіл Қазақстанның өркендеуіне зор ықпал етеді. Сондықтан мен Алматының дамуын, қала тұрғындарының тыныс-тіршілігін айрықша назарда ұстаймын. Әсем Алматымыз болашақта бұдан да көркейе беретініне сенемін”, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Бұдан бөлек, Президент биыл елімізде 4 ауқымды жоба қолға алынатынын жеткізді. Атап айтқанда, көптеген жылу орталығы және инженерлік желілер жаңғыртылады, 12 мың шақырым жол салынып, жөнделеді. Сонымен қатар 300 мың адам табиғи газдың игілігін көре бастайды және ауыл мен аудан тұрғындары үшін жаңа тұрғын үй бағдарламасы іске қосылады. Мемлекет басшысының айтуынша, әлеуметтік жағынан осал топтағы азаматтар үшін несие өсімі 7 пайыздан аспайтын болады. Ал жалға берілетін баспана саны бірнеше есе көбейеді.

“Мұның бәрі халықтың тұрмыс сапасын жақсартуға ықпал етері сөзсіз. Елге, халыққа арналған осындай игі шаралар міндетті түрде жалғасын табады. Баршаңызды бүгінгі Көктем мерекесімен тағы да шын жүректен құттықтаймын! Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын! Еліміз аман, жұртымыз тыныш болсын”, – деді Мемлекет басшысы.

Қасым-Жомарт Тоқаев құттықтау сөзінен кейін алаңға жиналған жұртшылықпен бірге мерекелік концертті тамашалады.