ЖАҢАЛЫҚТАР

Алматы қаласы сеймикалық қауіпті аймақта орналасқанын ешқашан ұмытпау керек. Өйткені апат айтып келмейді. 

Осы орайда Алатау телеарнасы халыққа жер сілкінісі кезіндегі 10 қарапайым қадамды есте ұстауды хабарлайды. 

1. жер дүмпуі кезінде үрейленбеңіз;
2. жер силькіну кезінде лифт және баспалдақты қолданбаңыз;
3. жихаздан, терезеден, ары тұрыңыз;
4. жасырынатын жерді табыңыз, жоғарғы қабаттарда негізгі іргэлі қабырғалардың бұрышында орын алып жасырыңыз;
5. көп қабатты үйлерде жер силькінісі аяқталған соң ғимараттан шығыңыз;
6. кетер алдында суды, газды, электр қуатын мүмкіндігіңізше өшіріңіз;
7. простирал жол сандығын алыңыз (алдын ала дайындау қажет); 
8. электр желалерден , ғимарат, ағаштардан аулақ болыңыз;
9. жер селкінуіне дайын болыңыз;
10. қарт адамдарға, балаларға, мүмкіндигі шектеулі адамдарға көмек көрсетіңиз.

Айта кетейік, бұған дейін Алматыда 5 баллдық жер сілкінісі болғанын жазған едік . Табиғат апатынан 8 адам зардап шекті.

Алматыдағы жер сілкінісі болардан бұрын қалада ешқандай ескерту дабылы, электр сиреналары қосылған жоқ. Десе де бұл жағдайға әкімдік былай деп пікір білдіруде, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

ТЖД бастығы Нұрлан Атығаевтың сөзіне сүйенсек, сиреналар 5,5 балл жер сілкінісі жағдайында ғана қосылады екен. 

“Алматыда барлығы 843 электр сиренасы бар, бұл 100% қамтуды құрайды. Сиреналар сейсмостанциялар магнитудасы 5.5 баллдан асатын тербелістерді тіркеген кезде іске қосылады. Тиісінше, 4-тен 5 баллға дейінгі дүмпулер тіркелген кезде сиренаны қосу қажет емес. Ол  дүрбелең тудырар еді.", - деп түсіндіреді спикер. 

Сонымен қатар ол Алматыда халықты жинайтын 384 пункт барын да еске салды. Бірақ қауіпсіз нүктелер бір жарым сағат аралығында есігін ашқан. 

“Біздің қалада 384 нысан бар-бұл 229 мектеп және 115 балабақша. Олардың барлығы сейсмикалық тұрақты. Түнде күзет сол жерде жұмыс істеді. Жарты сағат-сағат ішінде мектеп қызметкерлері сол жерлерге келіп, халықты қабылдады”, - деп түсіндірді ТЖД басшысы. 

Бұл түні пункттерге 11 мыңнан астам адам жүгінген. Оның ішінде 3,5 мыңы бала. Қазіргі уақытта 1000-нан астам адам бар, олардың барлығы осы сағат аралығында үйлеріне тарайды.

Айта кетейік, 23 қаңтар түнгі сағат 00:09-да 5 баллдық жер сілкінісі тіркелді. Салдарынан 8 адам зардап шеккен. Жарақат алған үш адам тұрғын үйлердің 2 және 3 қабатынан секірген. 

Премьер-Министр Әлихан Смайылов Алматыда болған жер сілкінісіне байланысты мәлімдеме жасады. Сөзінше дабыл белгілері дер кезінде қосылған жоқ, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Үкімет басшысы осы жағдайға байланысты жауапты адамдарға нақты тапсырма берді. 

"Бақытымызға орай, қаза болғандар мен ауыр зардаптар болған жоқ. Бірақ жарақат алғандар бар. Дер кезінде хабары жоқ және нақты әрекеттері жоқ адамдар үрейленді. Олар екінші және үшінші қабаттан секірген кезде зардап шекті. Бұл ескерту жүйелерін дер кезінде қосу қажет екенін көрсетеді. Халыққа мүмкіндігінше ертерек хабарлап, хабарламалар жіберіңіз", - деді Смайылов. 

Сондай-ақ ол жер сілкінісі қаупі бар аймақтарда оқу-жаттығуларды жиі өткізіп, тұрғындардың іс-әрекет алгоритмін іс жүзінде білуі  керегін еске салды. Әрі нақты 3 тапсырма жүктеді. Яғни: 

Бірінші. Облыстық әкімдіктер мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесе отырып, осындай төтенше жағдайларды жою және алдын алу бойынша іс-шаралар жоспарын түзетуі қажет.

Екінші. Жақын арада жедел ден қою үшін әкімшілік органдардың басшылары мен жауапты тұлғалары мен азаматтық қорғау күштерінің диспетчерлік пункттерінде кезекшілік енгіземіз. Бұл барлық маңызды ұйымдарға қатысты. Ол үшін жер сілкінісі қаупі бар аймақтарда азаматтық қорғау жүйесін жоғары дайындыққа келтіру қажет.

Үшінші. Денсаулық сақтау министрлігі мен Алматы әкімдігі зардап шеккендерді емдеуге қажетті шараларды қабылдауда. Төтенше жағдайлар министрлігі жағдайды тұрақты бақылауда ұстайтын болады. Қажетті қызметтер арасында, оның ішінде жер сілкінісінің ошақтары орналасқан көршілес мемлекеттерде нақты өзара іс-қимыл орнату.

Айта кетейік, бұған дейін Алматыда болған жер сілкінісі халықты әбігерге салған еді. 

Алматыдағы жер сілкінісінен кейін дүмпулер қанша уақытқа жалғасады? Халықты әбігерге салған табиғи апат қайта бола ма? Осы сұрақтарға мамандар жауап берді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Төтенше жағдайлар министрлігі "Сейсмологиялық бақылаулар және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы" ЖШС директоры Дәулет Сәрсенбаевтың айтуынша, енді Алматыда ірі жер сілкінісі болмайды. 

"Сейсмикалық жағдайдан кейін Қырғызстан мен ҚХР аумағында 100-ден астам афтершокок тіркелген. Қала тұрғындары 5-тен аспайтын афтершокты сезінді. Бұл қанша уақытқа созылуы мүмкін? Түркия мен Сирияда болған оқиғаларды алайық: жер сілкінісі осы күнге дейін болып жатыр, біз осы оқиғаларды тіркеп отырмыз. Сондай-ақ, сіз күн сайын Кахраманмараш пен Сириядағы оқиғаларды жаңалықтан көріп отырсыздар. Бізде жойқын зілзала бола ма? Мен 100% жоқ деп айта аламын. Бізде күшті және жойқын жер сілкінісі болмайды, қатты жер сілкінісі болмайды. Дүмпу азайып барады,” - деді Дәулет Сәрсенбаев. 

Айта кетейік, 23 желтоқсан түнгі 00-09 сағат уақытында алматылықтар қатты жер сілкінісін сезінді. Апат күші 5 балл деңгейінде бағаланды. Көп ұзамай тағы бірнеше тербеліс тіркелген болатын. 

Жер сілкінісі кезінде халық әбігерге түсті. Қала көшелері кептеліске ұласып, адамдар қауіпсіздігіне арналған арнайы нүктелер кешігіп барып есігін ашты. 

Былтыр әлеуметтік көмек мақсатында төленетені қаражатты 1,3 миллион ұазақстандық алған. Берілген ақшаның жалпы соммасы 750 миллиардтан асып жығылады, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Спутниктің жазуынша, қаражат мемлекеттік сақтандыру қорынан аударылған. Тіпті бұл көрсеткіш 2022 жылмен салыстырғанда 70%-ке көп. 

Асыраушысынан айырылған 64,3 мың отбасыға 26,8 млрд теңге сомасында берілді, бұл 2022 жылғы сомамен салыстырғанда 26%-ке артық. Бұл төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері - 51 574 теңге.

"Ал жұмысынан айырылған 224,1 мың адамға 49,9 млрд теңге төленді. бұл 2022 жылғы алушылар санынан 2 есе артық. Бұл төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері шамамен 60 мың теңге", - делінген ақпаратта.

Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы асырап алуға байланысты табысынан айырылған 287,5 мың адам былтыр 348,2 млрд теңге көлемінде әлеуметтік төлем алған. Бұл да 2022 жылғы әлеуметтік төлеммен салыстырғанда шамамен 2 есе көп.

Алматыда автобус жүргізушілері жолаушылардан оқшауланады. Яғни олардың отыратын тұсына арнайы қоршау қойылмақ, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл туралы қалалық мобильділік басқармасының басшысы айтты. Сөзінше мұндай шешім желтоқсан айында болған апатқа байланысты қабылданған. 

“Дабыл түймесіне келер болсақ, бізге ұсыныс түсті. Қазір техникалық мүмкіндіктер қарастырылып жатыр, егер болашақта мұны жасауға мүмкіндік болса, әрине, іске асырамыз. Бұл мәселе әлі де талқылануда. Сондай-ақ қазір жаңа автобустар сатып алынып жатыр, жүргізуші мен жолаушы арасына қалқа орнатуды жоспарлап отырмыз”, - деді ол. 

Естеріңізде болса, желтоқсан айының соңында автобус бір топ адамды қаққан еді. Оқиға жанжал шығарып, артынша жүргізушіге қол жұмсаған жолаушы әрекетінен болды. Апат салдарынан 3 адам көз жұмды.