ЖАҢАЛЫҚТАР

Жапонияның орталық бөлігінде Исикава префектурасындағы Ното түбегінде бірнеше жойқын жер сілкінісі тіркелді. Соңғы дерекке сүйенсек, қаза тапқандар саны 30-дан асқан, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Kyodо агенттігінің дерегіне сүйенсек, зардап шеккендердің барлығы әлі құтқарылмаған. Ондағы жолдардың зақымдануына байланысты халықты құтқару қиынға соғып жатыр. Исикава префектурасының салыстырмалы түрде шалғайдағы Ното түбегіндегі ең қатты зардап шеккен аймаққа мыңдаған әскери қызметкер, өрт сөндіруші мен полиция жіберілді.

Дүйсенбі күні Жапонияның орталық бөлігінде Исикава префектурасындағы Ното түбегінде 7,6 балдық жер сілкінісі болды. Көптеген ғимараттар қирап, он мыңнан аса адам жарықсыз қалды. Жапон үкіметінің мәліметінше, 97 мыңнан астам адам эвакуацияланып, түнді шұғыл эвакуация орталықтары ретінде пайдаланылатын спорт залдары мен мектептерде өткізді.

Еліміз электр қуатын ең тұтынатын елдер қатарына қосылды. 2022 жылы жан басына шаққанда 44,7 мың кВт∙сағ энергия тұтынған, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Спутниктің жазуынша, бұл әлемдегі ең жоғары көрсеткіштердің бірі. Салыстыру үшін айтсақ, дүниежүзілік орташа көрсеткіш жан басына шаққанда 21 мың кВт∙сағ, Еуропа елдерінде — 38,2 мың кВт∙сағ, Азия елдерінде — 19,1 мың кВт∙сағ.

ТМД және Орталық Азия елдері арасында энергия тұтыну деңгейі Қазақстанмен салыстырғанда Түрікменстанда (жан басына шаққанда 71,4 мың кВт∙сағ) және Ресейде (55,5 мың кВт∙сағ) жоғары, Беларусьте (31,1 мың кВт∙сағ) айтарлықтай төмен. Әзербайжанда (18,7 мың кВт∙сағ), Өзбекстанда (16,9 мың кВт∙сағ) және Украинада (16,3 мың кВт∙сағ).

2021 жылғы дерекке қарағанда, Грузия жан басына 20,8 мың кВт∙сағ, Армения 17,7 мың кВт∙сағ, Молдова 16 мың кВт∙сағ, Қырғызстан 9,3 мың кВт∙сағ және Тәжікстан 7,7 мың кВт∙сағ тұтынған.

Дей тұрғанымен Қазақстан – электр қуатының бағасы жағынан ең арзан елдердің біріне кіреді. Биыл республикада 1 кВт∙сағ электр энергиясының құны 0,05 АҚШ доллары, яғни 23 теңге шамасында болды. Бұл электр энергиясына орташа сату тарифі. Халық үшін құны одан да төмен: 1 кВт∙сағ үшін шамамен 17-18 теңге, яғни 0,04 АҚШ долларынан аз.

Әлемдегі электр энергиясы ең қымбат елдер Дания (0,53 АҚШ доллары), Германия (0,52 АҚШ доллары) және Ұлыбритания (0,47 АҚШ доллары), бұл Қазақстанға қарағанда тиісінше 11, 10 және 9 есе жоғары.

Қытайда бамбук таяқшасына жазылған көне көбейту кестесі табылды. Математикалық кестенің тарихы өте тереңде, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл туралы ҚазАқпарат жазды. Онда көбейту кестесінің Хубэй орталық-қытай провинциясының Цзинчжоу қаласы аумағындағы қазба жұмыстары кезінде табылғаны жазылған. Әр қытайлық жасөспірім жаттайтын бамбук таяқшадағы көбейту кестесі 2300 жылы пайда болған. Инфрақызыл сканерлеу көмегімен ғалымдар тақтайшада мынадай сөздер жазылғанын анықтапты. 

“Бес рет жеті деген — отыз қосу бес, төрт рет жеті — жиырма қосу сегіз, үш рет жеті — жиырма қосу бір. Б.з.д. IV ғасырға, Чжань кезеңіне жататын көбейту кестесі Хунань провинциясынан (Орталық Қытай) табылған ұқсас нұсқадан шамамен жүз жыл алда, - дейді мазарды қазу археологиялық жобасының жауапты жетекшісі Ян Кайюн.

Мазардан математика, әдебиет, мал шаруашылығы, медицинадан фармацевтикаға дейінгі салаларды қамтыған 30 мың иероглифпен жазылған мыңдаған бамбук тақтайша табылған. Цзянхань университеті Тарих институтының доценті Тань Цзиннань мұндай көбейту кестесі Соғысушы мемлекеттер кезеңінде-ақ танымал болып, оны қытайлық шенеуніктер өндіріс пен мүлікті есептеу үшін пайдаланғанын атап өтті. 

Елімізде авторлық құқықты бұзғаны үшін айыппұл салу енгізілмек. Жаңа заң негізінен авторлық әндердің жосықсыз ұрлануына байланысты, деп хабарлайды Алатау телеарнасы Закон-ға сілтеме жасап. 

Дерекке сүйенсек, Әділет министрлігі әнді шығарма авторының рұқсатынсыз караокеде қосуға айыппұл салуды ұсынып отыр. Олар келушілерді емес, тек мекеме иелерін жазаламақ. 

"Мысалы, ұялы телефонды немесе көлікті ұрлау туралы айтсақ, біз бәріміз мұның заң бұзушылық екенін, оның заңсыз екенін, бұл үшін қандай да бір жауапкершілік болуы керек екенін түсінеміз. Ал зияткерлік меншік объектілерін заңсыз пайдалануға келгенде кей пайдаланушылар бұл үшін де жауапкершілік болуы мүмкін екенін түсінбейді", - деп түсіндірді ҚР Әділет министрлігінің Зияткерлік меншік құқығы департаментінің директоры Шолпан Әбдіреева.

Бөтеннің зияткерлік меншігін пайдаланғаны үшін салынатын айыппұл мөлшері әлі белгісіз. Қазір ҚР Қылмыстық кодексінде авторлық құқықты бұзғаны үшін бес жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған. Биыл осындай жеті жағдай ғана тіркелсе, оның екеуі плагиатқа қатысты.

Әділет министрлігі заң жобасын парламенттің қарауына 2024 жылдың көктемінде енгізуді жоспарлап отыр.

Елдегі қақаған қыс суығы сынады. Синоптиктер ел территориясына солтүстік атлантикалық жылы ауа массасы жылжып келе жатқанын жазды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Казгидромет дерегіне сүйенсек, 19-21 желтоқсанда елдегі қыстың қақаған аязының беті қайтады. Қазақстанға солтүстік атлантикалық жылы ауа массасы жылжып келеді. 

"Қыстың нағыз қақаған аязды кезеңі аяқталады. Қазақстан аумағына Атлантикалық мұхиттың солтүстік бөлігіндегі жылы ауа массасы жылжып келеді. Нәтижесінде еліміздің басым бөлігінде ауа температурасы көтеріледі деп күтіледі. Кезекті солтүстік атлантикалық циклонның салдарынан метеожағдайлар нашарлап, боран соғып, қар жауады, ал қардың арты жаңбырға ұласады, - делінген ақпаратта. 

Сонымен қатар, синоптиктер еліміздің батысы мен оңтүстігінде 21 желтоқсанда кешке, сондай-ақ солтүстікте және орталықта көктайғақ болады деп болжауда.

Петропавлда қолөнершілер тіккен құрақ көрпе Қазақстанның рекордтар кітабына енді. Оның ұзындығы 500 метр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бұл туралы Спутник жазды. Ондағы дерекке сүйенсек, қолөнершілер республикалық "Аламан құрақ" байқауында ұлттық нақышта көрпе тіккен. Бір шыңды бағындырған шеберлер енді әлемдік рекордқа дайындалып жатыр.

"Кесте тігуді 4 жасымнан бастадым. Ол кезде кішкентай бала едім. Тұрмысқа шыққан соң көрпе тігумен айналыстым. Мұнымен әлі де әуестенемін. Жарыста 1,5 мың қатысушыдан 200 қолөнерші ақтық сынға шықты. Біз соңына дейін жетеміз деп шештік және бұл шешімімізге өкінбедік. Қанша көп күш жұмсадық, бірақ бұл ақталды", - дейді Петропавл қаласының тұрғыны Бақыт Мұстафина.

Петропавлдық қолөнершілер ұлттық тігін өнерінің дәстүрі мен тарихын кейінгі ұрпаққа мұра етуді армандайды. Қазірдің өзінде олар өз тәжірибесін және білімін бөлісуге дайын.