ЖАҢАЛЫҚТАР

Әлемдегі ең қарт адам өзінің жыл айналып келген туған күнін тойлады. Ол 112 жасқа толып отыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

The Guardian басылымының дерегіне сүйенсек, жер бетіндегі ең қарт ер адам Ұлыбританияда тұрады. Есімі Джон Альфред Тиннисвуд. Ол 112 жасқа толған туған күнін атап өткен. 

Сәуір айында Гиннестің рекордтар кітабы 111 жастағы Тиннисвудты ең қарт ер адам деп тіркеген. Бұған дейін әлемдегі ең қарт ер адам деп танылған венесуэлалық Хуан Висенте Перес Мора 114 жыл өмір сүрді.

Айта кетейік, Тиннисвуд 1912 жылы Ливерпульде, Титаник суға батқан жылы дүниеге келген. Оның көзі тірісінде Ұлыбританияда 24 премьер-министр алмасты. Ол Англияның Саутпорт қаласындағы қарттар үйінде тұрады.

Футболдан 2024/25 жылғы UEFA Ұлттар лигасында Қазақстан құрамасы алғашқы ойынын өз алаңында Норвегияға қарсы өткізеді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Ойын 6-шы қыркүйек, кешкі сағат 19:00-де Алматыдағы орталық стадионда өтеді. 

Айта кетейік, УЕФА Ұлттар лигасының 2024/25 маусымының жеребе тарту қорытындысы бойынша Қазақстан В лигасында Австрия, Норвегия және Словения құрамаларымен бірге үшінші топқа түсті.

Топ жеңімпазы автоматты түрде А лигасына көтеріледі.

Елімізде жыл өткен сайын автокөліктер саны көбейіп барады. Биылғы жарты жылдың өзінде 5,5 млн автокөлік құралы тіркелген. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 12,3%-ға артық, деп хабарлайды Алатау телеарнасы Energyprom.kz сараптамалық сайтына сілтеме жасап. 

Мәліметке сүйенсек, тіркелген 5,5 миллионның 4,8 млн-ы жеңіл автокөлік, 540,8 мыңы — жүк көлігі, ал 114,1 мыңы – автобус.

Автокөліктердің басым бөлігі Алматыда тіркелген. Сондай-ақ Қарағанды және Шығыс Қазақстан облыстарында да көлік көп.

Ал автокөлігі аз облыстар – Ұлытау, Абай және Жетісу облыстары.

Биылғы жарты жылда қазақстандықтар 1500-ден 2000 текше метрге дейінгі қозғалтқышы бар көлікті жиі пайдаланған. Ондай көліктердің саны бір жылда 9,8%-ға өсіп отыр. Жалпы Қазақстанда жүрген көліктердің 81,9%-і бензинмен жүреді.

Ал көліктердің шыққан жылына зерттеу жүргізгенде, биыл жарты жылдағы көрсеткіш бойынша 2,5 миллон көліктің жасы 20 жылдан үлкен. Ал небәрі 335,2 мың көлік үш жыл ғана жүрілген.

Елімізде жұбайының келісімінсіз несие бермеу туралы заңы қыркүйек айының 1-нен бастап күшіне енеді, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі банктік қарыз немесе микрокредит беруге жұбайының (зайыбының) келісімін алу қағидасын бекітті. Құжат 19 маусымда мемлекет басшысы қол қойған кредит беру кезінде тәуекелдерді барынша азайту туралы заңды іске асыру үшін қабылданған болатын.

"Қаулымен жұбайының (зайыбының) келісімі қажет болатын банктік қарыздың немесе микрокредиттің ең төменгі мөлшері 1000 АЕК мөлшерінде (2024 жылы 3 692 000 теңге) бекітілді", - деп жазылған хабарламада.

Банктік қарыз немесе микрокредит шартына қол қоймас бұрын банк немесе МҚҰ клиенттің тіркелген некесінің болуы туралы ақпаратты Әділет министрлігінің ақпараттық жүйесі арқылы тексереді. Ақпарат расталған жағдайда және егер кредит сомасы белгіленген шектен асып кетсе, кредитор жұбайының (зайыбының) банктік қарыз немесе микрокредит беруге келісімін алуға міндетті. Келісім еркін жазбаша нысанда банктің бөлімшелерінде немесе МҚҰ филиалында қағаз тасымалдағышта не электрондық нысанда ресімделеді.

Егер қарыз алушының жұбайы (зайыбы) кредитордың клиенті болған жағдайда, келісімді кредитордың мобильдік қосымшасы арқылы, өзге жағдайларда – клиенттің жұбайы (зайыбы) биометриялық идентификаттаудан өткен болса, "электронды үкіметтің" веб-порталы арқылы ресімдеуге болады. Түзету болашақта отбасының жалпы бюджетіне теріс әсер етуі мүмкін, ерлі-зайыптының біреуінің келісілмеген кредит алуын болдырмауға бағытталған.

Сондай-ақ заңда қарыз алушының жұбайының (зайыбының) келісімінсіз берілген қарызды кредит берушінің есептен шығару міндеті көзделеді.

Елімізде көпбалалы отбасыларға мемлекет тарапынан қаржылық қолдау қарастырылған. Бірақ ақша бала санына қарай есептеліп беріледі, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Жалпы елімізде көпбалалы отбасыларға берілетін мемлекеттік жәрдемақы 4 баладан бастап есептеледі. 2024 жылғы мөлшер бойынша қаражат шамасы мынадай: 

— 4 баласы бар отбасыларға — 16,03 АЕК немесе 59 183 теңге;

— 5 балаға — 20,04 АЕК немесе 73 988 теңге;

— 6 балаға — 24,05 АЕК немесе 88 793 теңге;

— 7 балаға — 28,06 АЕК немесе 103 598 теңге;

— 8 және одан да көп баласы бар отбасыларға — әр балаға 4 АЕК немесе 14 768 теңге мөлшерінде төленеді.

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап көпбалалы отбасыларға тағайындалатын мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшері 7%-ға артқан болатын. 

“Бұл мемлекеттік жәрдемақыға 4 және одан да көп бірге тұратын кәмелетке толмаған немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі бөлімде оқитын студент балалары бар отбасылар табысына қарамастан үміткер бола алады. 2024 жылдың басынан бері көпбалалы отбасыларға берілетін мемлекеттік жәрдемақымен орта есеппен 583,4 мың отбасы жалпы сомасы 274,8 млрд теңге мөлшерінде қамтылды, оның ішінде шілде айында 577,1 мың отбасыға жалпы сомасы 38,6 млрд теңге мөлшерінде жәрдемақы төленді”, — деп жазды Еңбек және әлеуметтік қамту министрлігі.

Елімізде есім сойы не тегі өзіне ұнамайтын немесе қиын айтылып, жазылатын азаматтар өз аты-жөнін өзгерте ала ма? Жалпы қазақстандықтар қандай жағдайда мұндай қадамға бара алады? "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" осы сауалдарға кеңінен жауап берген, деп хабарлайды Алатау телеарнасы Zakon.kz-ке сілтеме жасап. 

Кез-келген азамат өз аты-жөнін өзгерткісі келсе міндетті түрде ХҚКО-ға жүгіну қажет. Әрі бұл ретте мемлекеттік қызмет көрсету үшін мәліметтерді өзгертуге нақты, дәлелді себептер болуы қажет. 

Аты-жөнін өзгертуге рұқсат етілетін бірнеше себеп бар. Олар былай тізбектелген:

• аты, әкесінің аты, тегінің оғаш естілуі;
• атын, әкесінің атын, тегін айтуда қиындықтар туындауы;
• егер некені (ерлі-зайыптылықты) мемлекеттік тіркеу кезінде некеге дейінгі тегі қалса немесе некені мемлекеттік тіркегеннен кейін жұбайы тегін басқасына ауыстырса, жұбайымен ортақ текте болғысы келген жұбайының тілегі;
• бұрынғы некеден (ерлі-зайыптылықтан) туған балаларымен ортақ текте болғысы келуі;
• егер некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу кезінде бұл туралы мәлімделмесе, некеге дейінгі тегін алғысы келуі;
• өтініш беруші таңдаған ата-аналарының бірінің ұлтына (ата-анасының әр түрлі ұлты кезінде) сәйкес келетін атты және (немесе) текті алғысы келуі;
• жұбайы қайтыс болған жағдайда некеге дейінгі тегін алғысы келуі;
• құжаттардағы атынан өзгеше, өмірде нақты қалыптасқан атын алғысы келуі;
• жұбайы қайтыс болған жағдайда және егер өтініш беруші некеге дейінгі тегінде болғанда, балаларымен ортақ текте болғысы келуі;
• ұлттық дәстүр бойынша әкесінің немесе атасының аты бойынша текте болғысы келуі;
• егер некеге отырған кезде жұбайының тегі қабылданса, некеге дейінгі тегін алғысы келуі;
• өтініш берушіні іс жүзінде тәрбиелеген адамның тегі мен аты бойынша текті және (немесе) әкесінің атын алғысы келуі;
• жынысы хирургиялық жолмен өзгерген кезде таңдалған жынысқа сәйкес келетін есімді, әкесінің атын, тегін алғысы келуі.

"Қандай да бір өзгерістер болған жағдайда жаңа құжаттарды дайындауға өтініш беру қажет", – деп толықтырды Мемлекеттік корпорация.