ЖАҢАЛЫҚТАР

Қайтыс болған адамның зейнетақы қорындағы қаражатын мұрагерлік алуға кімдер құқылы. Жалпы ақшаны алуға бола ма? ҚазАқпарат осы сауалдар жауап іздеп көрген, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Бүгінде адам қайтыс болса оның банк алдындағы берешегі, несиесі автоматты түрде “мұра” болып қалады. Осылайша қарызды оның туыстары төлеуге міндеттеледі. Десе де ол адамның зейнетақы қорында жинағы болса, оны сол туыстары ала ала ма? БЖЗҚ жауабына сүйенсек, жеке зейнетақы шоттарындағы ақша салымшының меншігі және салымшы қайтыс болғаннан кейін де БЖЗҚ-да мерзімсіз сақталады. Тиісінше, олар мұраға қалдырылады. ҚР Әлеуметтік кодексінің 40-бабының 1-тармағы бойынша міндетті зейнетақы жарналарының салымшылары өздерінің зейнетақы жинақтарын өсиет етуге құқылы. Өсиет болмаған кезде мұрагерлік заң бойынша күшіне енеді. 

Яғни қайтыс болған салымшының заңды мұрагерлері алты айдың ішінде жергілікті нотариуске бару керек.

“ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес мұрагер төлемдерді алу үшін мұра ашылған жер (салымшының қайтыс болған мекенжайы – ред.) бойынша нотариусқа мұраны қабылдау туралы өтініш беруі тиіс. Мұны мұра қалдырушы қайтыс болған күннен бастап алты ай ішінде жасау керек екенін ескерген жөн. Нотариустар «Е-нотариат» жүйесі арқылы Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан қайтыс болған адамның жеке зейнетақы шотындағы ақша қалдықтары мен қозғалысы туралы мәліметтерді онлайн режимде сұрата алады. Заңды мұрагерлер нотариуста ресімделген мұра құжаттарын алып БЖЗҚ-ның кез келген бөлімшесіне жүгінеді. Жеке өтінішпен жүгіну мүмкіндігі болмаса, нотариус арқылы сенім білдірілген тұлғадан немесе поштамен жіберуге болады”, - делінген министрлік мәліметінде.

Тағы бір басты айта кетерлік жайт, салымшының отбасы мүшелеріне марқұмның жеке зейнетақы шотынан жерлеу рәсімдерінің шығыны ретінде 94 айлық есептік көрсеткіш (347 048 теңге – ред.) мөлшерінде біржолғы төлем жүргізіледі. Бұл төлемнен кейін шотта қалған ақша ең төменгі зейнетақы мөлшерінен аспайтын болса, ол қалдық та марқұмның отбасы мүшелеріне жерлеуге арналған төлем ретінде беріледі.

Ұлттық заңнамада мұрагерлік рәсімдеу қайтыс болған адамның активіне иелік етумен бірге мойнындағы қарыз міндеттемелерін де арқалауға міндеттейді. Яғни, артында қалған несиесін өтеуден баста тартып, зейнетақы шотындағы ақшасын алу мүмкін емес. Марқұмның банк пен қаржы ұйымы алдындағы борышын өтеуден бас тартсаңыз, атындағы мүліктерді иелену құқығынан да бас тартуыңыз керек. 

Еліміздегі қалаларда қоғамдық көлікпен қатынау құны қанша теңге екені жарияланды. Деректі Ұлттық статистика бюросы жазды, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Дерекке сүйенсек, қазақстандықтар үшін қалалық автобуспен жол жүрудің ең арзан ақысы Шымкент, Ақтау және Түркістан қалаларында тіркелген. Мұнда жол жүру құны – 70 теңге.

Ал баршаға белгілі, әрі жиі таралған 80 теңгелік жолақы Ақтөбе, Атырау, Жезқазған, Қонаев, Семей және Талдықорған қалаларында белгіленген.

Көкшетау, Қарағанды, Қостанай, Орал, Павлодар және Петропавл қалаларының тұрғындары қоғамдық көлікте жүргенде 100 теңгеден төлейді.

Алматыда бұл мөлшер жақында 120 теңгеге көтерілді. Осылайша қалалар арасында ең қымбат жол жүру ақысы ретінде тіркеліп отыр.

Жаһандану заманында ғылымының алар орны ерекше.Өйткені өмірдің өзегі жаңашылдыққа жетелейді. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевта ғылым өкілдерімен кездескенде айтулы салаға аса ыждахаттылық танытып,мемлекет тарапынан қолдаудың жылдан жылға артып келе жатқандығын алға тартып отыр. Жастар қоғамның қозғаушы күші, келешегіміздің кепілі. Сондықтан олардың ғылымға бір табан жақын болуы, баршамызға ортақ мәселе деуге болады.

Әңгіменің әлқисасын жағымды жаңалықтан бастаған жөн болар. Оңтүстік астанамызда 20 жылға жуық үзілістен кейін Оқушылар сарайында обсерватория жұмысын бастады. Жаңа, жоғары технологиялық обсерваторияда зерттеушілер мен астрономия әуесқойларына ғарыш құпияларын теңдесі жоқ дәлдікпен және егжей-тегжейлі зерттеуге мүмкіндік беретін төрт заманауи телескоптармен жабдықталған. Ғылыми-техникалық бөлім обсерваториясының меңгерушісі Ақсұңқар Мұхамедиярұлының айтуынша, төрт телескоптың үшеуі – жұлдыздардың, планеталардың және галактикалардың анық және жарқын кескіндерін қамтамасыз ететін түнгі бақылауларға арналған. Төртінші, Coronado хромосфералық телескопы, күндізгі уақытта күнді бақылау үшін арнайы әзірленген, күн белсенділігі мен оның жерге тигізетін әсерін зерттеуге бірегей мүмкіндіктер береді.

Құрылғылардың  әрқайсысының керемет сурет сапасы бар, ол терең ғарыш кеңістігі болсын немесе жұлдыздар болсын, объектілердің ең кішкентай бөлшектерін нақты көрсетете алады. Жоғары ажыратымдылық қабілеттілігі мен озық оптикалық технологиялар зерттеушілерге дәл деректер мен көптеген жай аспаптарда жоқ таңғажайып визуалды әсерлер бермек.Обсерватория жас алматылықтар үшін зерттеулер жүргізетін, планеталар мен галактикаларды іздейтін, ғарыш саласындағы жаңа жаңалықтар ашатын орынға айналды. Мәселен, 7 сынып оқушы Әбілқайыр Чапаев күнің жерге қаншалықты зиян келтіретін зерттеп, бірегей жоба ойлап тапқан.

«Мен күн сәулесі де жер сілкінісін тудыратынын анықтадым. Зерттеулерім көрсеткендей, тиктоникалық жарықтарға күн сәулесі тікелей түскен кезде жер тербеледі. Бұл жобаны Мемлекет басшысы алдында да қорғадық. Мен осы жердегі жетекшілерімен бірге арқы қарай зерттейтін боламын», - дейді Әбілқайыр Чапаев. 

Жас ғалымдардың айтуынша жоба арқылы жердің стратосфералық қабаттарының жай-күйі және жерге жақын ғарыштық кеңістіктегі астрономиялық қозғалыстар туралы өзекті ақпаратты жинауға мүмкіндік туған. Наноспутник ауада шамамен 10,5 сағат болған, ол бұрынғы Семей полигоны аймағындағы экожүйені сақтау және қалпына келтіру үшін ақпарат жинаған. Болашақта наноспутниктік модельді жетілдіру және оның негізінде заманауи экономиканың әртүрлі салаларына арналған деректерді жинау, сақтау және визуализациялау үшін көп функционалды хаб құру міндеті тұр деп отыр,жобаның иесі.

Бүгінде бұл жерге 60 жуық бала келеді. Олар жоба дайындап, соны қорғап, білімдерін жетілдіреді.Оқушылар сарайының обсерваториясы 1983 жылы ашылған. Обсерватория сарай ғимаратының композициялық дизайнына үйлесімді түрде тоғысқан – галактика спиралы іспеттес. Обсерваторияны жаңғырту – Алматы әкімдігінің бастамасымен және қолдауымен жүзеге асырылып жатқан әлеуметтік жоба. Бұл аспан әлемін зерттеуге ынталы жастар үшін таптырмас ғылыми орда деуге болады.

Уәлиев Олжас, "Алатау" телеарнасы Қазақ редакциясының бас редакторы

Ғалымдар жүрекке ең пайдалы сусын қандай екенін анықтады. Зерттеу жұмыстарын Австралиядағы Жаңа Оңтүстік Уэльс университетінің ғалымдары жасаған, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Ғалымдардың зерттеу нәтижесіне сүйенсек, газдалған және алкогольді сусындар жүрек ауруының қаупін арттырады екен. Негізінде ғалымдар шай, кофе, алкоголь, сода, энергетиктер мен жеміс шырындарының ағзаға әсерін зерттеген. Нәтижесінде көк шай жүрекке пайдасы мол жалғыз сусын болып шықты.

Ұзақ уақыт бойы шай ішкен адамдарда жүрек-қан тамырлары ауруларынан кенеттен қайтыс болу қаупі 19%-ке төмендеген.

Ғалымдар шай жапырақтарында антиоксидант ретінде әрекет ететін полифенол бар екенін атап өтті. Олар қандағы зиянды заттарды шығаруға көмектеседі. Бұл жасушаларды зақымданудан қорғайды, сонымен қатар күйзелісті төмендетіп, зат алмасуды жақсартады.

Кофе де жүрек ауруының қаупін азайтады, бірақ ер адамдар үшін ғана пайдалы.

Түрмеге қамалған тек бір сотталушыны ұстау үшін қанша теңге жұмсалатыны белгілі болды. Бұл туралы ІІМ Қылмыстық-атқару жүйесі комитеті төрағасының орынбасары Жәнібек Баймағанбетов айтты, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Комитет төрағасының орынбасары сөзіне сүйенсек, бүгінде сотталған бір адамды түрмеде бір тәулік ұстауға бюджеттен 7 500 теңге бөлінеді. Ал сотталғандардың жалпы саны – 30 мың адам.

Бұл көрсеткішті есептесек сотталғандарға күн сайын бюджеттен 225 миллион теңге жұмсалады екен. 

Түрмеде отырған 30 мың адамның ішінде екі мыңнан астамы – әйелдер. Ал республика бойынша тергеу изоляторларында 7 мың адам отыр.

Жәнібек Баймағанбетов, сонымен қатар дәл қазіргі уақытта елдегі түрмелер лық толып қалғанын да ашық айтты. Бұл мәселені шешу үшін алда бірнеше өңірде түрме тұрғызылмақ.

Елімізде бүгін теледидар мен радио жұмыс істемейді. Мұндай шектеу жоспарлы профилактикалық жұмыстар аясында қолға алынып отыр, деп хабарлайды Алатау телеарнасы. 

Уақытша қолайсыздық республика аумағын қамтиды. Яғни 17 шілде сағат түнгі 3:00-ден кешкі 17:00 аралығын қамтиды. 

Оператор тоқсан сайын спутниктік, цифрлық және аналогтық жерүсті желілерінің техникалық құралдарында қызметтерді жабумен жоспарлы профилактикалық жөндеу жүргізеді.

Мұндай жұмыс үздіксіз және сапалы телерадио хабарларын таратуды қамтамасыз ету үшін қажет.