https://www.youtube.com/embed/oUFncdnlXwg?si=jEIKYw6yAow9v_WK" 

Кувейтте робот-даяшы пайда болды. Мейрамхана индустриясында бұл жаңалық деуге келмес, дегенмен осы саланың болашағы болуы әбден мүмкін.

Кувейттегі осы мейрамханада жаңа көмекші - робот-даяшы, дәлірек айтқанда - CAN есімі берілген  даяшы пайда болды. Ол тапсырыстарды қабылдай алмайды, тіпті тамақ салынған ыдыстарды да үстелге қоя алмайды, бірақ тағамдарды қажетті орынға дейін жеткізеді. Ал қалғанын  адам даяшылар істейді. Даяшылар болса енді олардың жұмысы қауіпсіз әрі жеңілдейтін болды  дейді.

ДЖЕССИ НОМЕСС — ДАЯШЫ: " Робот бағдарламаланған. Біз жай ғана үстел нөмірін енгіземіз. Сондықтан ол қажетті үстелге барады, ал біз тағамдарды алып, оларды клиенттердің алдына қоямыз. Бұл тек көмекші ".

Мейрамхана индустриясындағы роботтар жаңалық емес. Енді  олар осы саланың болашағы болуы да мүмкін дейді қарапайым келушілер.  

МЕЙРАМХАНА ҚОНАҒЫ: "Бұл болашақта бізді күтіп тұрған жағдай. Роботтар адамдарды түгелдей алмастыра қоймас  бірақ,40 пайыз жұмысты солар атқаратын болады".

Мейрамхана басшылығы болашақта роботтар жұмыс күшінің жетіспеушілігі мәселесін шешеді деп үміттенеді.

АХМЕД ШЕРРИФФ – МЕЙРАМХАНА МЕНЕДЖЕРІ: "Біз заман талабына сай дамып отыруымыз керек. Жұмыстың көбін робот атқаратын болса, мейрамхана иелері даяшыға ақша төлемеу үшін роботтың қызметіне жүгінетін болады.   

 Менеджердің  айтуынша қызмет көрсету саласында адамдардың болғаны дұрыс. Бұл орталық робот-даяшысы бар әзірге бірінші  мейрамхана.

https://www.youtube.com/embed/D0F_klIgHEQ?si=h-2VcU7BGm9A4HiJ" 

"Абай облысындағы 15 адамның өмірін жалмаған алапат орман өртінен кейін бізге ескі техника берілді". Осылай деген Успен орманшылығы қызметкерлері оларға басшылық қызмет барысында қолдану үшін осыдан 49 жыл бұрын шығарылған өрт сөндіру техникасын ұсынғанын айтады. Алайда, тозған техниканың жүргенінен гаражда тұрғаны көп дейді. Сондықтан, оны қолданбай, утильге жіберген жөн деп шағымданды. 

Я начальник ЛПС Успенского лечничество В.Е. Николаевич. Хотелось бы представить наши транспортное средство на котором мы данный момент работаем по тушению место пожара. Данный автомобиль был после крупного пожара передан с СПЧ города Семей. Год выпуска автомобиля 74 . Состояние неудовлетворительное. Ремонтировать пока не имеем возможности. 

Алайда, "Семей орманы" мемлекеттік орман табиғи резерватының басшылығы бұл ақпаратты жоққа шығарды. Айтуларынша, ескі техниканы орман шаруашылығына 31 шілде күні берген. Яғни, қызыл жалынның кесірінен қолданыстағы техникалар жанып кеткенде ескі техниканы өрт сөніруге жіберуге мәжбүр болдық деп отыр. Ал алапат орман өртін сөндіру кезінде «Семей орманы» мекемесінің бес бірлік техникасы жарамсыз болып қалған екен. Енді олардың орнын толтыру үшін және орманшыларға жаңа өрт сөндіру техникасын алу үшін бюджеттен 1 жарым миллиард теңгеге жуық қаржы бөлінді. Техникаларды кезегімен жаңартып жатырмыз дейді. 

ТӨЛЕГЕН ГАЛЛЯМОВ "СЕМЕЙ ОРМАНЫ" МОТР" РММ БАС ДИРЕКТОРЫ ОРЫНБАСАРЫНЫҢ УАҚЫТША МІНДЕТІН АТҚАРУШЫ: «Сонымен қатар шілде айында DOS CAR  компаниясы JAC-6T маркалы 2 жоғары өтімді автокөліктің кілттерін табыстады. Аталғандардан бөлек қыркүйек айында «АҚ ЕРТІС» қоғамдық қорынан облыс Әкімі Ұранхаевтың қолдауымен тағы тағы басқа жабдықтармен қамтамасыз тілді, жеткізілді».

https://www.youtube.com/embed/7jAM3dCVgHo?si=sPmA7mxatEUo_dxF" 

Петропавлдағы «Океан» сауда үйінің жанында орналасқан көп қабатты баспана тұрғындары редакцияға шағымданды. Айтуларынша, үй маңындағы қоқысқа сауда орталықтары қоқыс төгетін болған, бүлінген азық-түлік қалдығынан жағымсыз иіс ауаға тарап жатыр. 

Сондай-ақ, тұрғын үй маңындағы ағаштар шіріп, құлайын деп тұр. Наразы тұрғындар оқыс оқиғаның алдын алу үшін бірнеше рет әкімдікке арызданған, бірақ нәтиже жоқ. 

ЛЮБОВЬ СЛЕПНЕВА – ПЕТРОПАВЛ ТҰРҒЫНЫ  «Мұнда тұрып жатқаныма 30 жыл болды. Басында бәрі жақсы еді. Кейін жанымызда сауда орындары пайда бола бастады. Олар тұрғын үйге тиесілі қоқыс алаңына шіріген жеміс-жидек, азық түліктерін тастайды. Жаман иіс қолқаны қабады. Автотұрақ та үнемі толы. Жедел жәрдем, өрт сөндіру қызметінен бөлек, тұрғын үй иелерінің өздері көліктерін қоятын жер таппай жүр».

 Енді көппәтерлі тұрғын үй иелері қоқыс алаңын Гоголь-Бостандық көшесіндегі учаскеге көшіруді сұрап отыр. Олардың айтуынша, жаман иіс мәселесін осылайша шешуге болады. Сондай-ақ үй маңындағы құлайын деп тұрған ағаштар да жұрттың мазасын алған. Бұған дейін құлаған бұтақтан терезе сынған бірнеше жағдай болған екен.

ИРИНА ЯУФМАН - «ОКЕАН» ПИК ТӨРАҒАСЫ «Әкімдікке 3 жыл қатарынан өтініш жаздым. Ешқандай нәтиже болмады. Бар айтқандары қызметкерлер ауысып кетті, істі басқаға берді дейді. Өзіміз қайда, кімге жүгініп жатқанымызды білмейміз. Айналамыз толы шіріген ағаш. Өткен маусым айында қатты жел болып, бір ағаш құлады. Кешкі уақыт болғандықтан тұрақта көліктер болмады. Адамдар зардап шекпеді. Бұл жағдайдың тағы қайталанбасына кім кепіл?»

Қалалық әкімдік мамандары мердігер компаниямен келісімшарт жасалғаннан кейін ескі ағаштардың кесіп алынатынын жеткізді.

https://www.youtube.com/embed/YaU7PF8gtcw?si=5DqhXyBdYLl1r46p" title="YouTube video player" 

Бүгін Алматы әуежайында ХІХ Азия ойындарының чемпиондары мен жүлдегерлері атанған Алматы облысының спортшылары Әсем Орынбай, Эдуард Ещенко және Аян Тұрсынды жанкүйер қауым, ерекше қошеметпен қарсы алды.

Қытайдың Ханчжоу қаласында өтіп жатқан Азия ойындарында қазақстандық спортшылар Әсем Орынбай мен Эдуард Ещенко стендтік ату турнирінің аралас жұптық сайысында алтын медальмен, Аян Тұрсын Ушу-саньда сайысы бойынша қола жүлдегер атанып, елге оралды. 

ЭДУАРД ЕЩЕНКО ХІХ АЗИЯ ОЙЫНДАРЫНЫҢ АЛТЫН МЕДАЛЬ ИЕГЕРІ: «Біз өте қуаныштымыз. Әрине шаршадық. Денемізді қалпына келтірудеміз. Бұл біздің спорт жолындағы Азия ойындарындағы ең бағалы медальіміз. Барлықтарыңызға берген қолдауларыңыз үшін рахмет айтамыз». 

АЯН ТҰРСЫН ХІХ АЗИЯ ОЙЫНДАРЫНЫҢ ҚОЛА МЕДАЛЬ ИЕГЕРІ:  «Аллаға шүкір осындай дәрежеге жеткенімізге. Әуелі Аллаға шүкір, одан кейін тренерларға, барлық осы біздің дайындығымызға үлес қосқан адамдарға, барлықтарына рахмет!».

ӘСЕМ ОРЫНБАЙ ХІХ АЗИЯ ОЙЫНДАРЫНЫҢ ЧЕМПИОНЫ: «Жарыс өте керемет өтті. Дайындығымыз өте жақсы болды. Өзім дициплина бойынша жарысқа түстім. Үшеуінен де медаль алып отырмын.Бізде мықтымыз».

Азия ойындарында Қазақстан Республикасының құрама командасы сапында Алматы облысынан барлығы 10 спортшы бақтарымен баптарын сынады. Алда өңірден ел намысы үшін 5 және 7 қазанда әйелдер күресінен Марина Седнева мен джиу-джитсу өкілі Мариан Ордабаева сынға түспек. Естеріңізге сала кетейік, Азия ойындары – Азия Олимпиада кеңесінің (АОК) басшылығымен төрт жылда бір рет өтетін Азия құрлығының спортшылары арасындағы кешенді спорттық жарыс. Қазақстан Азия ойындарына 1994 жылдан бері сегізінші рет қатысып отыр.

https://www.youtube.com/embed/vbj17rGDBK4?si=c6jl9mt5Hlwb34D0"

Бүгін Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Қазпошта» АҚ басқарма төрағасы Әсел Жанасованы қабылдады.Кездесу барысында «Қазпошта» акционерлік қоғамының биылғы 8 айда атқарған жұмыстарының нәтижесі жөнінде баяндады. 

Атап айтқанда,компания шығындарды оңтайландыру, электронды коммерцияны және басқа да қаржылық қызметтерді дамыту есебінен соңғы 5 жылда алғаш рет шығыны аз, табысты мекемеге айналған.

Бұдан бөлек,мекеме басшысы еліміздің шалғай елді мекендерінде «Қазпоштаның» бөлімшелер желісін кеңейту жоспарланып отырғанын жеткізді. 

Бұл пошта, қаржы, агенттік, әлеуметтік және мемлекеттік қызметтерді қамтамасыз етуге мүмкіндік бермек.

ӘСЕЛ ЖАНАСОВА «ҚАЗПОШТА» АҚ БАСҚАРМА ТӨРАҒАСЫ

https://www.youtube.com/embed/pknQYQlKaUM?si=aVAnMvRS_geiDapN" 

Үлкен Алматы айналма жолындағы 11 ақылы жол үшін жаңа ақы мөлшерлемелерін белгілеу туралы бұйрығы 22 қыркүйекте жарияланған болатын. Енді 3 қазаннан бастап жол жүру ақысы көтеріледі.

Ертеңнен бастап,  11 ақылы жолда 1 санаттағы ақы төлеу 20 пайызға қымбаттайды. Олар: Алматы – Харгоз, Алматы – Қонаев, Қонаев – Талдықорған, Шымкент – Ташкент, Шымкент – Қызылорда,  Шымкент – Тараз, Тараз – Қайнар, Астана – Шучинск – Көкшетау, Астана – Теміртау, Астана – Павлодар. Бұдан былай тариф мөлшерлемесі енді айлық есептік көрсеткішке (АЕК) байланысты жыл сайын өсе береді. Мәселен, 2023 жылы айлық есептік көрсеткіш 3 450 теңге болса, 2024 жылы 3 692 теңгеге белгіленеді деп жоспарлануда.

МЕРЕЙ БҮРКІТБАЙҰЛЫ «ҚАЖ» ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ «АҚЫЛЫ АВТОМОБИЛЬ ЖОЛДАРЫ ДИРЕКЦИЯСЫ» ФИЛИАЛ ДИРЕКТОРЫНЫҢ ОРЫНБАСАРЫ: «Аталған 11 учаскеде барлық күтіп ұстау жұмыстары ақыдан түскен қаражатпен қамтамасыз етіледі. Бұл 11 ақылы жолға бюджеттен ешқандай ақша бөлінбейді. 2013 бері қарай қаншама инфляцияның болуы, сондай-ақ жанар-жағармай мен құрылыс материалдарына осы қаражат жұмсалатын болады».

Естеріңізге сала кетейік, Астана – Боровой жолында бекітілген «1 шақырымға – 1 теңге» деп аталатын алғашқы ақылы учаске елімізде 2013 жылы ашылған болатын. Содан бері 10 жыл ішінде тариф өзгермеген.

https://www.youtube.com/embed/XeMdRXI4cLc?si=YM6Ep-hV4za_geKF"

https://www.youtube.com/embed/3Wh3d91O8gk?si=Wm7vzjy_myfw626A" 

Еліміз бойынша Ақмола облысында стихиялық қоқыстардың ең көп саны анықталып отыр. Екінші орында – Қарағанды облысы. Өткен жылдың соңында Экология және табиғи ресурстар министрлігі әкімдіктерге 2023 жылдың 1 маусымына дейін рұқсат етілмеген барлық полигонды жоюды тапсырды.Космомониторингтің мәліметтеріне сәйкес, былтыр анықталған стихиялық қоқыс үйінділері жойылмаған. Бүгінгі таңда облыста 789 рұқсат етілмеген полигон табылды. Мұндағы негізгі проблема, қоқыс полигондарының жетіспеушілігі дейді мамандар. Күн сайын жағдай ушығып барады. Қазіргі уақытта 8 полигон бойынша жобалау,сметалық құжаттама әзірленуде.

АРЫСТАНБЕК ТАСҚЫНБАЕВ АҚМОЛА ОБЛЫСТЫҚ ЭКОЛОГИЯ ДЕПАРТАМЕНТІНІҢ БӨЛІМ БАСШЫСЫ:  «Бүгінде аудан әкімдіктері жұмыс жүргізуде. 257 полигон жойылды. Бұл мәселенің негізгі себебі,облыс аумағында қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған санкцияланған қоқыс үйінділері жоқ. Бүгінгі таңда 130-дан астам учаске бөлінген, олардың тек 24-і ғана экологиялық талаптарға сай заңдастырылған. Бұл жалпы санның тек 18% құрайды».

https://www.youtube.com/embed/QGP-_6besZ0?si=NCk8mOIS3jita2m6" 

Ақтаудағы қала тұрғындары мен қонақтары серуендейтін теңіз жағалауында егеуқұйрықтар қаптап кетті. Дабыл қаққан кездейсоқ куәгерлер тышқан тектестің видеожазбасын әлеуметтік желіде жарыса жариялауда. Ал мамандар соңғы 10 жылда егеуқұйрыққа қарсы залалсыздандыру жұмыстары жүргізілмегенін айтады. Толығырақ келесі бейнесюжетте.

Бұл бейнежазбалар әлеуметтік желіде қызу талқыға түсіп жатыр.Теңіздің ауасымен тыныстануға келетіндер емін-еркін отыруға үрейленіп қалдық дейді. Себебі кеміргіштер адамнан да сескенбейтін болған.

АЙНАГҮЛ ШЕКЕРБЕКҚЫЗЫ – ТҰРҒЫН: «Теңіз жағаға постоянно келемін,таңертең,кешке осылай балаларыммен қыдырып келген жағдайда бұл жерге отыру мүмкін емес. Үлкен крысалар жүреді».

СЕМБАЙ ЕСТЕКОВ – ТҰРҒЫН: «Мына теңізден көбінесе параходтар келеді. Сол параходпен келеді деп ойлаймын. Сосын мына жерге тұрғындар келеді, тамақтарын тастап кетеді. Сол тамақтарға келетін болар».

Қалалық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы ірі жәндіктерді жаппай улау жұмыстары соңғы 10 жылда жасалмағанын айтады. Әкімдік қаражат бөлсе, улайтын білікті мамандар бар деп жауабын қысқаша қайырды.

АСИМА ЖАРЫЛҒАСОВА АҚТАУ ҚАЛАЛЫҚ САНИТАРЛЫҚ-ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ БАСҚАРМАСЫНЫҢ БАСШЫСЫ: «Иә, қаланы улайтын уақыт келді. Бұрын залалсыздандыру жұмыстары жыл сайын жасалушы еді, соңғы 10 жылда аталмыш мәселеге ешкім бас қатырмаған секілді. Егеуқұйрық тез көбейеді және түрлі ауруды тасымалдайды. Қауіптің алдын алу үшін қайтпек керек? Алдымен қаражат бөліп, тезірек шұғыл шаралар қабылдауымыз қажет. Бұл бірінші кезекте тұрғындардың қауіпсіздігі үшін жасалатын шаруа».

Ауру тарамасына ешқандай кепілдік жоқ. Егеуқұйрықтар даланы қойып, үйге де кіріп алған. Әкімдік әлеуметтік желіде тараған видеожазбадан кейін залалсыздандыруға кіріспек. Мамандар қала тұрғындары мен қонақтарына тамақ қалдықтарын жағалауға емес, тиісті қоқыс тастау орындарына апарып төксе екен деген өтінішпен шектелді. 

https://www.youtube.com/embed/jyJA7jPpbbw?si=mlGG74rHyG_FCxFI" 

Алматы облысы Қарасай ауданында мектептегі білім сапасын арттыруға қатысты «Ізденіс. Тәжірибе. Шешім» атты облыстық педагогикалық идеялар форумы өтті.Онда білім беру орталығында өткен форумда білім сапасын арттыруға қатысты өзекті мәселелер көтеріліп, білікті спикерлерден тың ақпараттар берілді.  

Жиынға облыстық, аудандық білім беру ұйымдарының басшылары, мектеп директорлары мен олардың орынбасарлары және ұстаздар қатысты.

ӘСЕЛ ЕРКІМБАЕВА АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ҚАРАСАЙ АУДАНЫ БІЛІМ БӨЛІМІНІҢ БАСШЫСЫ: «Бұл форумның басты мақсаты – оқушылардың білім сапасын көтерудегі тиімді жолдарды іздестіру. Бұл форумға бүгінгі күні бізде Алматы қаласының және С.Демерел атындағы университеттің ұстаздары спикер болып келіп отыр. Себебі, осы аталған білім беру мекемелерімен біз ынтымақтастық туралы мемарандумға қол қойған болатынбыз».

Форум 2 бөлімнен тұрды. Бірінші бөлім – пленарлық отырыс. Спикерлер панельді пікірталастарымен бөлісті.  Екінші бөлім – секциялық отырыс. Спикерлар арнайы мамандармен білім сапасын арттырудағы кедергілерді жою жолдарын қарастырып, практика жүзінде іс-тәжірибелерімен бөлісті.

СӘУЛЕ МАХАМБЕТОВА АЛМАЛЫБАҚ АУЫЛЫНДАҒЫ ОРТА МЕКТЕП-ГИМНАЗИЯНЫҢ ДИРЕКТОРЫ: «Бүгін өз алдына бөлек әрі қызықты 9 алаңның жұмысы көрсетілді. Ол жерде оқушылар әртүрлі конфликттан қалай шығатыны туралы, қалай оқушыларды жаңа форматта оқытуға болатындығы жөнінде т.б тақырыптар туралы айтылды.  Бұл әртүрлі алаңдық жұмыстар жаңа дүниелерді жасап үйренуге, сабақты қызығып оқуға үйретеді. Сондықтан, біздің мектебіміз бұл жоспар аясында бірлесіп үлкен еңбек етуде». 

Спикерлер өз іс-тәжірибелерімен бөлісіп, ұстаздарға жаңа әрі тың ақпараттар айтты. Жаңа идеялар, инсайттар мұғалімдердің жаңаша білім беруге бет-бұрыс жасай алды.

НАЗИМА БАЛАПАНОВНА АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ ҚАЛАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ ӘДІСТЕМЕ ОРТАЛЫҒЫНЫҢ ӘДІСКЕРІ

Сапалы білім беру – оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз үдерісі. Қазіргі кезде білім берудегі мақсат жан-жақты білімді, өмір сүруге бейім өзіндік ой - талғамы бар, адамгершілігі жоғары, қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру. Сондықтан, сауатты әрі зерек ұрпақты жетілдіру ұстаздар қолында.

https://www.youtube.com/embed/UHq0-t1sJBI?si=5auBj3-NvaHXtz0m" 

Арисса Ян небәрі алты жаста, бірақ ол үшін смартфон туғанындай болып кеткен. Ол қытай әлеуметтік желісіндегі комедиялық бейнелерді ешқандай қиындықсыз тауып алып қарай береді. Арисса ұялы телефонды төрт жасынан бастап қолданады екен.

Ариссаның анасы Вэл Ян қызының интернетке тәуелділігіне  алаңдайды. Алайда, телефонды пайдалану қазіргі қоғамның маңызды бөлігі деп санайды және бүлдіршіннің технологияны меңгеруде құрдастарынан артта қалғанын қаламайды.  Бірақ Ариссаның смартфон қараудағы уақытын қалай реттеуге болатынын  білмейді.

ВЭЛ ЯН – ҚЫЗДЫҢ АНАСЫ:  "Әрине, қызым үшін алаңдаймын. Балалар телефондарды сабақ оқуда пайдаланады.Бірақ олар видео көргенде,тәуелділікке түсу оңай".

Ұялы телефонға тәуелділік - Қытайдағы күрделі мәселе. Тамыз айында елде кәмелетке толмағандардың смартфондармен күніне екі сағатқа дейін ғана отыруға болатын ереже жасалды. Бұл шектеу сегіз жасқа дейінгі балалар үшін – күніне 40 минуттан аспайды. Жергілікті БАҚ күнделікті пайдалану уақыты аяқталғаннан кейін ұялы телефон "барлық қолданбаларды автоматты түрде жабады"деп жазады. "Кәмелетке толмағандар режимі" деп аталатын бұл жоба 18 жасқа толмаған пайдаланушыларға таңғы 22:00-ден таңғы 6-ға дейін мобильді құрылғыларда интернетке кіруге тыйым салады. Жаңа ереже қашан күшіне енетіні әлі белгісіз.  Ата-аналар шектеулердің тиімділігіне күмәнмен қарайды, өйткені көптеген электронды құрылғыларда "балалар режимі" деген бұрыннан бар.

ВЭЛ ЯН – ҚЫЗДЫҢ АНАСЫ: "Бізде бұл функция бар болғандықтан, оның қаншалықты тиімді екендігі туралы зерттеулер жүргізілуде ме? Егер компаниялар оны негізгі функцияның үстіне қосса, онда тиімділікті арттыруға болатын болмайтынын білмеймін".

Балалар психологы Шарон Али ата-аналар мобильді құрылғыларды пайдалануды шектеуге емес, балаларымен эмоционалды қарым-қатынасқа назар аударуы керек дейді. Алайда, қазіргі жағдайда ол экран уақытының шектеулері пайдалы екенін және басқа елдерде де пайда болуы мүмкін екенін мойындайды.
 
ШАРОН АЛИ – ПСИХОЛОГ:  "Көптеген ата-аналар жұмыста болғандықтан бос емес, сондықтан олардың... балаларымен араласуға уақыты жоқ. Болашақта бұл тек жоба ретінде қалып қоймайды деп сененмін".

https://www.youtube.com/embed/hi2v9QjG3GY?si=xDmgrd1qWWqRkTYg" 

Ұлыбританияның тәтті құмарлары енді  пластмасса қосылған балмұздақ жейтін болады. Кінәсінен тазарғысы келгендер үшін таптырмас дәм болмақ.

Бұл ванильді балмұздақты Лондон өнер университетінің дизайнері және студенті Элеонора Ортолани дайындады. Алайда, әзірге оның дәмін ешкім татып көрмеді.    Десертке пластиктен жасалған ванилин қосылған. Элеонора өз туындысын "кінәнің дәмі" деп атапты.

ЭЛЕОНОРА ОРТОЛАНИ – ДИЗАЙНЕР: "Кінәнің дәмі" - бұл менің ойымша, пластикалық қалдықтардан жасалған алғашқы балмұздақ. Бұл балмұздақтағы ванилин бөтелкелер жасалатын пластиктен жасалған".

Мұндай балмұздақ жасау қиын процесс.Пластикті, сондай-ақ әртүрлі ферменттерді ыдырататын бактерияларды пайдалана отырып әзірлейтін бұл  әдісті,  Эдинбург университетінің ғалымдары дайындаған. Элеонора жобаны қоғамдық орындарды пластикпен ластап жататындарға үлгі болсын деп жасаған. Алайда, әзірге  мұндай балмұздақты  жеуге болмайды.

ЭЛЕОНОРА ОРТОЛАНИ – ДИЗАЙНЕР: "Идея-азық-түлік жүйесінің мәнін қайта қарауға көмектесетін заманауи технологияларды көрсету".
 
ДЖОАННА САДЛЕР – БИОТЕХНОЛОГ: "Қоғам өкілдері  маған электронды пошта арқылы адамдарды пластикті жеуге шақыру жауапсыздық деп жазуда. Менің ойымша, бұл өнім туралы қате түсінік болуы мүмкін, өйткені процестің соңында ол пластик болуды тоқтатады".

Ғалымдар бұл өнім  алдымен көптеген тексерулерден өтуі керек деген пікірде.  Ваниль - әлемдік нарықтағы ең қымбат дәмдеуіштердің бірі. Шафраннан кейін екінші орында тұр. Оның қымбаттығына байланысты олар жасанды алмастырғыш-ванилин жасай бастады. Бірақ нағыз ванильдің нәзік хош иісі мен иістің беріктігі қайталанбайды дейді мамандар.